bookmark_border„Moralność pani Dulskiej”

Tragifarsa kołtuńska czyli dramat obyczajowo-psychologiczny Gabrieli Zapolskiej – (s. 67 w podręczniku) – kartkówka

Postawy wobec życia w modernizmie:
DEKADENT • Charakteryzuje go pesymizm, melancholia, zniechęcenie, niewiara w sens działania• Cierpi na „chorobę końca wieku” – jest przeświadczony o kryzysie cywilizacji• Ucieka od bólu istnienia w „sztuczne raje”: narkotyki, hedonizm, erotykę• Uprawia kult sztuki i artysty• Odcina się od społeczeństwa, którym gardzi; Dekadentyzm: fr. décadence – ‘schyłek, upadek’
cyganeria, bohema (fr. bohème) – nazwa środowiska artystycznego, którego członkowie spędzają czas na wspólnych zabawach i tworzeniu, demonstrując pogardę dla konwenansównorm społecznych i materializmu. Działalność cyganerii artystycznej wzbudzała kontrowersje ze względów obyczajowych
FILISTER • Mieszczanin• Pozbawiony wyższych aspiracji• Skupiony na gromadzeniu dóbr materialnych• Niewrażliwy na piękno• Charakteryzuje go schematyczne, ograniczone myślenie
kołtuneria jako grupa społeczna – obraźliwe określenie z przełomu XIX i XX wieku oznaczające ludzi o zacofanych, wstecznych, nietolerancyjnych poglądach. Niegdyś nazywało się nim także ludzi wierzących w przesądy i zabobony.

Cały dramat na VOD: „Moralność pani Dulskiej”, 2013
scena IX aktu I (14′-24′)- Jakimi zasadami kieruje się Dulska?
Zacytuj słowa, które najpełniej ilustrują jej postawę i je zinterpretuj.
(zad.6/str.73)

Zbyszko Dulski – czy można odmienić swój los? (zad.1,2/str.84)

Czy Zbyszko może wyzwolić się z kołtuństwa? jeśli tak, to – jak? jeśli nie, to – dlaczego? (uzasadnij, przywołując konkretne argumenty, sceny, wydarzenia)

Sprawdź się!: https://zpe.gov.pl/a/sprawdz-sie/DRXsJziKE

*Los służących – proponowane konteksty:
„Służące” 2001, reż. Tate Taylor,
„Kamerdyner” 2018, reż. Filip Bajon,
Joanna Kuciel-Frydryszak, „Służące do wszystkiego”:

1. Wady mieszczańskie oglądane ze sceny – omów temat, odnosząc się do „Moralności pani Dulskiej” i dowolnego innego utworu.
2. Czy człowiek decyduje o swoim losie? – omów temat, odnosząc się do postaci Zbyszka z dramatu Zapolskiej oraz dowolnego kontekstu.
3. Przedstaw obraz mieszczaństwa w „Moralności pani Dulskiej” oraz dowolnej powieści XIX wieku.
4. Co może być źródłem moralności człowieka? Omów na podstawie „Moralności pani Dulskiej” i dowolnego innego utworu.

Szablon i pospolitość wdzierać się zaczęły do niemal wszystkich zakresów i dziedzin życia. […] bezstylowości życia, poddanego dyktaturze pospolitości i szablonu, wtórowała odpychająca standaryzacja obyczaju. Była to obyczajowość, tak namiętnie niebawem zwalczanego przez młodych, mieszczańskiego „filistra”, „mydlarza”, właściciela sklepiku lub nieruchomości, którego jedyną filozofią był prostacki materializm, jedyną wartością pieniądz, jedynym celem gromadzenie dobytku, jedyną normą i zasadą postępowania oportunizm i szukanie łatwizny, jedyną moralnością obłuda i zakłamanie, przesłonięte parawanem upozorowanej przyzwoitości.
/Artur Hutnikiewicz, Młoda Polska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2021./

bookmark_borderLektury i oceny klasa 4. 2025/26

WSPÓŁCZESNOŚĆ:

  • Albert Camus, Dżuma (powieść)
  • George Orwell, Rok 1984 (powieść)
  • Sławomir Mrożek, Tango (dramat)
    S. Mrożek, wybrane opowiadanie (z podr.)*
  • Tadeusz Konwicki, Mała Apokalipsa (powieść)*
  • Marek Nowakowski, Górą „Edek” (opowiadanie)
  • Janusz Głowacki, Antygona w Nowym Jorku (dramat)*
  • Andrzej Stasiuk, Miejsce (opowiadanie)
  • Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (opowiadanie)
  • Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragm.)
  • eseje Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta.

POWTÓRZENIA PRZED MATURĄ:

Powtórzenia będą obejmowały zakres tematyczny zgodnie z podziałem na epoki. Sprawdzenie Waszych postępów planowane jest na 2 lekcje z rzędu (czwartki i wtorek). Powtarzacie indywidualnie, w oparciu o podręczniki z poprzednich lat lub wybrane repetytoria, z uwzględnieniem podanych zagadnień. Sprawdzian może mieć formę testu historyczno-literackiego, wypowiedzi w module maturalnym, wypracowania, odpowiedzi ustnych etc. NIEOBECNOŚĆ na takim sprawdzianie skutkuje sprawdzeniem wiedzy na najbliższych wskazanych przeze mnie zajęciach z polskiego.

  • starożytność (25.09)
  • średniowiecze, renesans (23.10)
  • barok, oświecenie (27.11)
  • romantyzm terminy, pojęcia, teoria (16.12)
  • romantyzm lektury (8.01.26)
  • pozytywizm (26.01.26)
  • Młoda Polska (26.02.26)
  • dwudziestolecie międzywojenne, wojna i okupacja (26.03.26)

OCENIANIE:
Ocenie będzie podlegać Twoje opanowanie materiału przewidzianego podstawą programową. Ocenianie zgodne z zasadami wymienionymi w statucie szkoły.
W półroczu każdy powinien otrzymać minimum 1 pozytywną ocenę liczbową za wypracowanie – nieotrzymanie tejże obniża ocenę w stosunku do wynikającej ze średniej ważonej! (nowelizowany Statut Szkoły)

Przed sprawdzianem / pracą klasową powtórzenie materiału odbywać się będzie na dwa sposoby: 1. krótki wykład, obejmujący kluczowe zagadnienia, których znajomość obowiązuje i 2. powtórzenie ustne – pula zagadnień do opracowania w formie wypowiedzi (jak na maturze ustnej) i odpowiedzi na forum klasy.

Zadania domowe zadawane będą na bieżąco.

W wypadku nieobecności ucznia na zajęciach, podczas których miał możliwość zaprezentować swą wiedzę we wskazanym zakresie (sprawdzian / wypracowanie / czytanie ze zrozumieniem / kartkówka etc.) – uczeń otrzyma 0 i może się ze mną umówić na wygodny dla siebie termin, by zaliczyć ten materiał. W przypadku, jeśli się nie umówi w terminie dwóch tygodni od otrzymania 0 – prezentuje opanowanie materiału na wskazanej przeze mnie lekcji.

W wypadku niezaliczenia (uzyskania oceny 1) znajomości lektury – ma czas na poprawę do końca półrocza.

Każdą ocenę można poprawić. 2 też. 3 też. 4 też. 5 też. 6 nie.

Dwukrotnie można zgłosić nieprzygotowanie. Nie można zgłosić nieprzygotowania na planowanej kartkówce, powtórzeniu ustnym, lekcji opartej o długoterminowe zadania domowe (referaty, projekty).

Można zbierać plusy za zadana lub aktywność na lekcjach. 5 plusów – piątka. Podobnie minusy – 5 minusów – jedynka.

Ocena klasyfikacyjna śródroczna, roczna i końcowa – zgodnie z zapisami statutu.

Przeliczanie % na oceny liczbowe (zgodnie ze statutem):
6: 99 % – 100%
5: 85% – 99%
4: 70% – 85%
3: 55% – 70%
2: 40% – 55%
1: poniżej 40%

bookmark_borderLektury i oceny klasy 3. 2025/26

MŁODA POLSKA
Gabriela Zapolska, „Moralność Pani Dulskiej” (dramat) **
Stanisław Wyspiański, „Wesele” (dramat)
Władysław Stanisław Reymont, „Chłopi” (powieść, tom 1.)

DWUDZIESTOLECIE
Stefan Żeromski, „Przedwiośnie” (powieść)
Franz Kafka, „Proces” (fragmenty z podr.) *
Stanisław Ignacy Witkiewicz, „Szewcy” (dramat)
Bruno Schulz, opowiadania z tomu „Sklepy cynamonowe” *
Michaił Bułhakow, „Mistrz i Małgorzata” (powieść) *
Witold Gombrowicz, „Ferdydurke” (fragmenty z podr. + film)

WOJNA I OKUPACJA
Tadeusz Borowski, opowiadanie „Proszę państwa do gazu” (opowiadanie)
Gustaw Herling-Grudziński, „Inny świat” (fragmenty z podr.)
Hanna Krall, „Zdążyć przed Panem Bogiem” (reportaż)
* Marcin Szczygielski, “Poczet Królowych polskich” **
* Wiktor Frankl, „Człowiek w poszukiwaniu sensu” **

Ocenianie:
Ocenie będzie podlegać Twoje opanowanie materiału przewidzianego podstawą programową.
W półroczu każdy powinien otrzymać minimum 1 pozytywną ocenę liczbową za wypracowanie – nieotrzymanie tejże obniża ocenę w stosunku do wynikającej ze średniej ważonej!

Przed sprawdzianem / pracą klasową powtórzenie materiału odbywać się będzie na dwa sposoby: 1. krótki wykład, obejmujący kluczowe zagadnienia, których znajomość obowiązuje i 2. powtórzenie ustne – pula zagadnień do opracowania w formie wypowiedzi (jak na maturze ustnej) i odpowiedzi na forum klasy.

Zadania domowe zadawane będą na bieżąco.

W wypadku nieobecności ucznia na zajęciach, podczas których miał możliwość zaprezentować swą wiedzę we wskazanym zakresie (sprawdzian / wypracowanie / czytanie ze zrozumieniem / kartkówka etc.) – uczeń otrzyma 0 i może się ze mną umówić na wygodny dla siebie termin, by zaliczyć ten materiał. W przypadku, jeśli się nie umówi w terminie dwóch tygodni od otrzymania 0 – prezentuje opanowanie materiału na wskazanej przeze mnie lekcji.

W wypadku niezaliczenia (uzyskania oceny 1) znajomości lektury – ma czas na poprawę do końca półrocza.

Każdą ocenę można poprawić. 2 też. 3 też. 4 też. 5 też. 6 nie.

Dwukrotnie można zgłosić nieprzygotowanie. Nie można zgłosić nieprzygotowania na planowanej kartkówce, powtórzeniu ustnym, lekcji opartej o długoterminowe zadania domowe (referaty, projekty).

Można zbierać plusy za zadana lub aktywność na lekcjach. 5 plusów – piątka. Podobnie minusy – 5 minusów – jedynka.

Ocena klasyfikacyjna śródroczna, roczna i końcowa – zgodnie z zapisami statutu.

Przeliczanie % na oceny liczbowe (zgodnie ze statutem):
6: 99 % – 100%
5: 85% – 99%
4: 70% – 85%
3: 55% – 70%
2: 40% – 55%
1: poniżej 40%

Wakacje z kulturą

bookmark_border„Inny świat”

Tytuł pochodzi z fragmentu utworu Fiodora Dostojewskiego, który Gustaw Herling-Grudziński uczynił mottem swojej autobiografii.

Epilog: Upadek Paryża – fragment

Wiadomość o upadku stolicy Francji przyniósł do Witebska osadzony w czerwcu 1940 r. Żyd, Jewriej. Pośród więźniów zapanował smutek, ponieważ zdali sobie sprawę z jałowości swojego oczekiwania na jakąkolwiek poprawę losu. Z upływem czasu narratorowi udało się nawiązać bliższą znajomość z Żydem.

Był czerwiec 1945 r., a Europa powoli otrząsała się z wojennego koszmaru. Gustaw pracował w Rzymie, będąc zatrudniony w redakcji jednego z tamtejszych pism. Właśnie w Wiecznym Mieście udało mu się ponownie spotkać wspomnianego wcześniej mężczyznę. Wtedy usłyszał opowieść o jego dalszych losach.

Odtwórz w porządku chronologicznym losy Jewrieja. Może być w punktach.

Dlaczego narrator nie powiedział: rozumiem?

Na czym polega tragizm byłych więźniów sowieckich obozów pracy?
(odpowiedz, odwołując się do sytuacji Jewreja, uwzględnij też wybrany kontekst)

bookmark_borderZłote mysli

Po długich mękach i ukrywaniu zbrodni, Rodion, pod naciskiem najbliższych, wstawił się na komisariacie i przyznał do winy.

Ludzie wielokrotnie dokonują decyzji pod presją czasu.

W życiu każdego człowieka ocena sytuacji czyli tego, co w danej chwili spotka człowieka bądź to, co powinno się zrobić, a czego nie, pojawia się dość często i jest bardzo ważne, bo zachowanie zdrowego rozsądku chroni od zagubienia oraz szaleństwa. (Z pracy na 5)

Braki w spójności:

„…Raskolnikow i Tyler źle zinterpretowali sytuacje, co skończyło się śmiercią niewinnych ludzi.

(Sp) Miłość jest ślepa. (Sp) to potężne uczucie, które ma wpływ na nasze decyzje i zachowania. (Sp) W lekturze „Romeoi Julia” Szekspira glowni bohaterowie są z walczących ze sobą klanów…”

do „Pani Bovary”: https://www.facebook.com/reel/1242503657246478/?mibextid=rS40aB7S9Ucbxw6v

bookmark_borderLiteratura wojny i okupacji – podsumowanie

1. Wyjaśnij pojęcie „literatura czasu wojny i okupacji”, wskazując polską specyfikę terminu oraz wskazując, które wydarzenia zostały utrwalone w literaturze.

2. Scharakteryzuj pokolenie Kolumbów, odnosząc termin do konkretnych postaci i ich utworów.

3. Omów twórczość poetycką K. K. Baczyńskiego (cechy charakterystyczne dla pokolenia i specyficzne dla niego, tematyka, wybrane wiersze, m.in.: „Pokolenie”, „Rodzicom”, „Bajka”)

4. Wyjaśnij specyfikę erotyków pokolenia Kolumbów (konkretne wiersze, m.in.: „Biała magia”, „***[Niebo złote ci otworzę]”, „Miłość bez jutra” , wskazując kontekst historyczny, psychologiczny, społeczny

5. Wyjaśnij pojęcie „literatura faktu”, odnosząc je do konkretnych utworów.

6. Omów wątpliwości etyczne przedstawione w „Zdążyć przed Panem Bogiem” – wątpliwości przywódców ŻOB, wątpliwości środowiska lekarskiego związane z pomysłem Edelmana, wątpliwości związane z upamiętnieniem ofiar.

7. Oceń wartość literatury obozowej dla współczesnego czytelnika, odnosząc się do wybranych wątków utworów Borowskiego i Herlinga-Grudzińskiego.

8. Złamani i niezłomni – jakie ludzkie postawy ujawniają się w sytuacjach obozowych? („Inny świat”, „Proszę państwa do gazu”, ew. „Ludzie, którzy szli”, inne utwory w tym „Medaliony” Zofii Nałkowskiej)

9. Udowodnij znajomość treści i problematyki lektur obowiązkowych: „Proszę państwa do gazu” Borowskiego, „Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall, „Inny świat” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego; także: wyjaśnij znaczenie tytułów tych utworów w kontekście treści.

bookmark_borderPrzykładowe prace pisemne

Zajrzyjcie do informatora maturalnego i przeczytajcie minimum po 2 prace razem z oceną: https://arkusze.pl/informatory/informator-maturalny-jezyk-polski-2025-poziom-podstawowy.pdf od strony 206.
Przeanalizujcie, czy widzicie, co egzaminator uznał za funkcjonalne, a co nie? Zauważacie funkcje kontekstów? (mają poszerzać zrozumienie tematu/tezy/argumentu/przykładu, nie tylko stanowić kolejny przykład)

bookmark_borderPowtórzenie – nowele i poezja pozytywizmu

Przygotuj wypowiedzi na zadane tematy.
(Przypominam, że możecie się podzielić pracą z zaufanymi osobami!).
Na lekcji zostanie wylosowany 1 temat, będziesz mieć 5 minut, żeby go sobie przygotować na kartce (zapisać najważniejsze słowa, których użyjesz w wypowiedzi, żeby podczas mówienia nie zapomnieć); następnie mówisz:

  • „Gloria victis”:
    • Heroizm jako postawa człowieka w zmaganiu się z losem. Omów zagadnienie na podstawie lektury i wybranego kontekstu (np. znanych Ci fragmentów Iliady Homera)
    • Etos rycerski. Omów zagadnienie na podstawie lektury i wybranego kontekstu (np. fragmentów Pieśni o Rolandzie)
    • Poświęcenie się w imię wyższych wartości. Omów zagadnienie na podstawie Mitologii (cz. I Grecja) Jana Parandowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany
      kontekst.
  • „Z legend dawnego Egiptu”
    • Konflikt racji moralnych. Omów zagadnienie na podstawie noweli Prusa i wybranego kontekstu (np. Antygony Sofoklesa).
    • Człowiek wobec przeznaczenia. Omów zagadnienie na podstawie noweli Prusa i wybranego kontekstu (np.  Antygony Sofoklesa).
    • Co może determinować ludzkie postępowanie? Omów zagadnienie na podstawie noweli Prusa i wybranego kontekstu (np. „Zbrodni i kary” Fiodora Dostojewskiego).
  • „Mendel Gdański”
    • Motyw cierpienia niezawinionego. Omów zagadnienie na podstawie opowiadania Konopnickiej i wybranego kontekstu (np. znanych Ci fragmentów Księgi Hioba.
    • Postawy odwagi i tchórzostwa. Omów zagadnienie na podstawie opowiadania Konopnickiej i wybranego kontekstu (np. znanych Ci fragmentów Potopu Henryka Sienkiewicza.
  • Poezja:
    • Rola poezji we wskazywaniu drogi do celu. Omów na podstawie wiersza Adama Asnyka,”[Miejmy nadzieję!]” i wybranego kontekstu.

bookmark_border„Pianista” z 2002 Polańskiego

Gatunek filmu: fabularny, oparty na faktach (między filmem fabularnym a dokumentalnym). Omów paradokumentalny charakter filmu na podstawie poniżej zaprezentowanego materiału:

Pianista stanowi adaptację wspomnień Władysława Szpilmana, w całości opublikowanych dopiero ponad 50 lat po II wojnie światowej (1998).
Lektura książki Szpilmana wywarła ogromne wrażenie na Romanie Polańskim (ur. w 1933 r.), który we wspomnieniach pianisty odnalazł własne traumatyczne doświadczenia z czasów ukrywania się w latach II wojny światowej. Na podstawie wspomnień Szpilmana powstał w 1950 r. film Miasto nieujarzmione w reżyserii Jerzego Zarzyckiego. Szpilman wycofał jednak swoje nazwisko z czołówki filmu z powodu znaczących ingerencji cenzuralnych w dzieło Zarzyckiego.
Warto porównać film Romana Polańskiego z przynajmniej jeszcze jednym obrazem, którego akcja rozgrywa się w czasach II wojny światowej. Może to być fragment filmu „Pasażerka” Andrzeja Munka – scena, w której grupa dzieci zostaje wprowadzona do komory gazowej.