materiały do wykorzystania na lekcjach i w trakcie zarazy
Wolne lektury – cały tekst utworu
Kordian 2022 reż. Zbigniew Lesień na VOD (od końca i z nieuzasadnionym roztrzygnięciem)
Kordian 1994 reż. Jan Englert na yt
O „Kordianie” na deskach teatru
Stworzeni:
Generał Jan Stefan Krukowiecki, Joachim Lelewel, Grzegorz Józef Chłopicki, Jan Zygmunt Skrzynecki, Książe Adam Jerzy Czartoryski, Julian Ursyn Niemcewicz. (10′ o przygotowaniu z cytatami – od 4:45)
Proszę o prace na papierze w linie, a4, z marginesami z lewej i prawej strony! (2 marginesy na każdej stronie)
– W pracy odwołaj się do:
• lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur licealnych (polecam „Dziady cz. III”,
• innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki,
• wybranych kontekstów
Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana
Jan Parandowski, Mitologia, cz. I Grecja;
Homer, Iliada; Odyseja; Sofokles, Antygona
Pieśń o Rolandzie; Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu;
Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich;
William Szekspir, Romeo i Julia; Makbet, Hamlet;
Molier, Skąpiec;
Adam Mickiewicz, wybrane ballady, w tym Romantyczność; Dziady cz. III, Dziady cz. II, Pan Tadeusz;
Henryk Sienkiewicz, Potop;
+ Aleksander Fredro, Zemsta;
+ Juliusz Słowacki, Balladyna.
Utrwalenie informacji – youtube 7′, z przymrużeniem oka 12′, przyjemnie 15′
„Dziady” cz.III obfitują w sceny wizyjne. Określcie temat (o czym jest, co się tu dzieje?) oraz funkcję w dramacie (po co jest ta scena? co zmienia? jakie ma następstwa?) wskazanej sceny. Wybierzcie dwa najważniejsze (najciekawsze? najlepsze?) fragmenty. Odczytajcie na forum.
Mala Improwizacja (sc. I od słow Konrada: „Pieśń ma była już w grobie…”)
Wielka Improwizacja (sc. II) quiz
Widzenie Ewy (sc. IV)
Widzenie Księdza Piotra (sc. V)
Sen Senatora (sc. VI)
„Nasz naród jak lawa,
Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa,
Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi;
Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi.”
„Jako zwierzęta i drzewa północy, Pełni czerstwości i zdrowia, i mocy.
Lecz twarz każdego jest jak ich kraina, Pusta, otwarta i dzika równina.”
Ustęp na Wolnych Lekturach
Które cechy Rosjan opisane przez Mickiewicza są podobne do tych, które przypisał im Maleńczuk w utworze „Sługi za szlugi„? Czy te cechy są zbieżne ze stereotypem Rosjanina? Uzasadnij.
Wskazówki przy wprowadzaniu kontekstu do wypracowania:
• kontekst musi być bezpośrednio związany z analizowanym utworem lub problemem
zawartym w temacie wypracowania
• kontekst nie może polegać jedynie na „pochwaleniu się swoją wiedzą czy erudycją”, nie
mogą to też być informacje luźno związane z omawianym utworem lub zagadnieniem, ale
mają służyć pogłębieniu sensu analizowanego dzieła lub problemu
• wprowadzenie kontekstu nie wymaga tworzenia nowego akapitu, czasem wystarczy
jednozdaniowa informacja – ważne, żeby okazała się funkcjonalna.
Jak opowiedzieć romantyzm językiem filmu? („Anhelli” film z 2021) („Świtezianka” 2017)
„Anhelli” Słowackiego natchnieniem modernizmu!
,,[…] bohaterami są aktorzy, którzy przygotowują się, powiedzmy, do spektaklu według Anhellego, powtarzają sobie te teksty – powtarzają je na różny sposób, bo to też jest właśnie pytanie, w jaki sposób ten tekst podać […] – może bardziej realistycznie, a może spróbują na biało zupełnie, a może bardziej patetycznie” /Barbara Szewczyk, reżyserka filmu ,,Anhelli” w wywiadzie dla Radia Złote Przeboje/
Niczym aktor/aktorka ze współczesnego planu czasowego filmu sprawdź, jak te same słowa będą brzmiały przeczytane na rozmaite sposoby. Do eksperymentu użyj zdania: ,,Dobrzy byliby z nich ludzie w szczęściu, ale ich nędza przemieni”. Przeczytaj je:
– z ironią,
– ze śmiechem,
– wykrzyczane z gniewem,
– wyszeptane,
– ,,na biało” (słowa wypowiadane bez emocji),
– patetycznie.
Zwróć uwagę, w jaki sposób powyższe zdanie zostało wypowiedziane przez aktora w zakończeniu filmu. Jakie znaczenie dla Twojego odbioru tych słów miała towarzysząca im scenografia, pojawiające się na ekranie postaci oraz muzyka?
Znajdźcie w sieci reprodukcję obrazu Jacka Malczewskiego ,,Śmierć Ellenai”, którego odzwierciedleniem jest poniższy kadr z filmu.
W filmie scena, z której pochodzi powyższy kadr, kończy się słowami z Anhellego: ,,Ale miejcie nadzieję; bo nadzieja przejdzie z was do przyszłych pokoleń i ożywi je; ale jeśli w was umrze, to przyszłe pokolenia będą z ludzi martwych”. Zaproponuj, co zmieniłbyś/ zmieniłabyś w obrazie Malczewskiego, by miał w sobie zawartą w tych słowach nadzieję? Może to być symbol, postać, kolor, światło, zmiana w ubiorze, mimice lub ułożeniu postaci.
Matura ustna – pytania niejawne
Zadanie drugie na maturze ustnej dotyczy zagadnienia związanego z literaturą lub innymi dziełami sztuki albo językiem, a zdający omawia je na podstawie dołączonego do polecenia materiału w postaci tekstu literackiego lub nieliterackiego albo tekstu ikonicznego.
2. Natura jako siła destrukcyjna. Omów problem, analizując balladę Mickiewicza „Lilije” oraz odnosząc się do innego tekstu kultury (np. filmów „Świteź”, „Świtezianka”).
3. Jak twórcy ukazują potęgę natury? Omów zagadnienie, odwołując się do sonetu Adama Mickiewicza „Bakczysaraj” oraz wybranego tekstu kultury (np. filmów „Świteź”, „Świtezianka”).
Adam Mickiewicz „Bakczysaraj”
Jeszcze wielka, już pusta Girajów dziedzina!
Zmiatane czołem baszów ganki i przedsienia,
Sofy, trony potęgi, miłości schronienia,
Przeskakuje szarańcza, obwija gadzina.
Skroś okien różnofarbnych powoju roślina,
Wdzierając się na głuche ściany i sklepienia,
Zajmuje dzieło ludzi w imię przyrodzenia
I pisze Baltasara głoskami: RUINA.
W środku sali wycięte z marmuru naczynie;
To fontanna haremu, dotąd stoi cało
I perłowe łzy sącząc, woła przez pustynie:
Gdzież jesteś, o miłości, potęgo i chwało!
Wy macie trwać na wieki, źródło szybko płynie,
O hańbo! wyście przeszły, a źródło zostało.