Kategoria: Technikum

Teatr elżbietański: krótki film, dobry film, s. 122-123
notatka: konstrukcja, sposób gry, kostiumy, dekoracje, publiczność
(porównanie z obecnym teatrem)
Zakochany Szekspir – scena

Polecam: https://pl.wikipedia.org/wiki/Dramat, jeśli ktoś nie nadążył z notatką.

„Odprawa posłów greckich” Kochanowskiego – ok. 40 stron, czyta się to około godziny – czytajcie!:
– Tekst: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/odprawa-poslow-greckich.html
– Teatr telewizji (dramaty często łatwiej zrozumieć, oglądając, niż czytając): https://vod.tvp.pl/teatr-telewizji,202/odprawa-poslow-greckich,292484
– Audiobook (czytanie amatorskie): https://www.youtube.com/watch?v=Cgxw-alqSyQ

Nie polecam TYLKO streszczenia, ale dla odświeżenia – można i takim się podeprzeć.
– Jeden z polonistów streścił ten utwór w 16 minut. I tu mogę Wam podać link: https://www.youtube.com/watch?v=_LNw0S3ISa0​​​​​​​
– Mietczyński (Profesor Niczego) streścił to w 30 minut, ale językiem nieparlamentarnym – wyciszcie sobie wulgaryzmy: https://www.youtube.com/watch?v=VLelDhJvsmg

Oczywiście, będzie kartkówka. Ale nie mam w planach pytać o szczegóły. Zapamiętajcie tylko kto jest kim, co kto zrobił i jakie ma zdanie na ważne tematy.

Zadanie dodatkowe – jedno, do wyboru –
1. Zajmij stanowisko w sporze: oddać Helenę czy nie oddawać? Nagraj swoją wypowiedź. (Wymagania formalne: ok. 1 minuty, mów wyraźnie, ustaw kamerę w pionie)
2. Określ swoje stanowisko: oddać Helenę czy nie oddawać? Napisz krótką wypowiedź argumentacyjną: wstęp, minimum dwa argumenty, uzasadnienie, zakończenie. około 100 słów. (Wymagania formalne: ok. 100 słów, styl typowy dla rozprawki, ZAKAZANE SŁOWA: „argument”, „osobiście”)

Zadania na lekcji:

1. Charakterystyka sceniczna Aleksandra (młody/stary, spokojny/wzburzony, mówi cicho/głośno, jak się porusza)
2. Charakterystyka sceniczna Antenora
3. Parafraza 4 wypowiedzi Aleksandra (od: Jako… do: przyjacielowi)
4. Parafraza 4 wypowiedzi Aleksandra (od: W potrzebie, do: osadził)
5. Parafraza 4 wypowiedzi Aleksandra (od: Znać… do końca rozmowy)
6. Parafraza 4 wypowiedzi Antenora (od: A ja… do: przyjacielska)
7. Parafraza 4 wypowiedzi Antenora (od: I toć… do: sądzić)
8. Parafraza 4 wypowiedzi Antenora (od: Wszystkim do końca rozmowy)

Po tej lekcji: znasz pojęcia: moralność, etyka, parafraza i streszczenie,
potrafisz wskazać zasady moralne, które powinny obowiązywać polityków,
znasz ważne cytaty z dramatu Kochanowskiego: „Wy, którzy rzeczą pospolitą władacie” i: „O nierządne królestwo i zginienia bliskie”.

Dwukrotnie już prowadziłam z Wami lekcje na temat Pieśni Kochanowskiego metodą heurezy – tej lekcji wysłuchajcie (niecałe 20 minut wykładu) i wynotujcie te kilka rzeczy, które są najważniejsze (slajd drugi zawiera informacje, co należy umieć po tej lekcji).

Jezuita, Piotr Skarga, był kaznodzieją (twórca kazań) swoje kazania wydawał w zbiorczych tomach. „Kazania sejmowe” nigdy nie zostały wygłoszone. Wydane po raz pierwszy w 1597, wraz z „Kazaniami na niedziele i święta całego roku”, przeszły bez echa. Przypomniano sobie o nich w XIX wieku – i wtedy też styl Skargi utrwalił się w sztuce kaznodziejskiej.

Kazanie wtóre. Fragmenty.

Jako ciała nasze abo wnętrznymi chorobami, abo powierzchnymi gwałtownymi przypadkami umierają, tak i królestwa mają swoje domowe choroby, dla których upadać muszą. Byście domowe niemocy tego królestwa zleczyli, łacniejsza by obrona naleźć się mogła. Ale jako się chory bronić ma, który sam na nogach swoich nie stoi? Leczcież pierwej tę chorą (…) ojczyznę i Rzeczpospolitą swoje.

A jeśliście ostrożni i mądrzy lekarze, najdziecie sześć szkodliwych chorób jej, które jej bliską śmierć (obroń Boże) ukazują, a jako złe pulsy, źle jej tuszą. Pierwsza jest – nieżyczliwość ludzka ku Rzeczypospolitej i chciwość domowego łakomstwa. Druga – niezgody i roztyrki sąsiedzkie. Trzecia – naruszenie religiej katolickiej i przysada heretyckiej zarazy. Czwarta – dostojności królewskiej i władzej osłabienie. Piąta – prawa niesprawiedliwe. Szósta – grzechy i złości jawne, które się przeciw Panu Bogu podniosły i pomsty od niego wołają. Mówmy dziś za pomocą Bożą o tej pierwszej chorobie Rzeczypospolitej.

Jako namilejszej matki swej miłować i onej czcić nie macie, która was urodziła i wychowała, nadała, wyniosła? Bóg matkę czcić rozkazał. Przeklęty, kto zasmuca matkę swoje. A która jest pierwsza i zasłużeńsza matka jako ojczyzna, od której imię macie i wszytko, co macie, od niej jest? Która gniazdem jest matek wszytkich i powinowactw wszytkich, i komorą dóbr waszych – ojczyzna. (…) Rozmyślcie, jakie od tej matki, od Korony i Rzeczypospolitej tej, dobrodziejstwa i upominki macie.

Gdy okręt tonie, a wiatry go przewracają, głupi tłomoczki i skrzynki swoje opatruje i na nich leży, a do obrony okrętu nie idzie, i mniema, że się sam miłuje, a on się sam gubi. Bo gdy okręt obrony nie ma, i on ze wszytkim, co zebrał, utonąć musi. A gdy swymi skrzynkami i majętnością, którą ma w okręcie, pogardzi, a z innymi się do obrony okrętu uda, swego wszytkiego zapomniawszy: dopiero swe wszytko pozyskał i sam zdrowie swoje zachował. Ten namilszy okręt ojczyzny naszej wszytkich nas niesie, wizytko w nim mamy, co mamy. Gdy się z okrętem źle dzieje, gdy dziur jego nie zatykamy, gdy wody z niego nie wylewamy, gdy się o zatrzymanie jego nie staramy, gdy dla bezpieczności jego wszytkim, co w domu jest, nie pogardzamy: zatonie, i z nim my sami poginiemy.

W tym okręcie macie syny, dzieci, żony, imienia, skarby, wszytko, w czym się kochacie. W tym tak wiele dusz jest, ile ich to królestwo i państwa przyłączone mają. Nie dajcie im tonąć, a zmiłujcie się nad krwią swoją, nad ludem i bracią swoją, nie tylo majętnością, ale i zdrowiem im własnym usługujcie, wy, którzyście je pod swój rząd i opiekę wzięli. Bo nie tylo majętności dla miłej braciej i Rzeczyposp[olitej] nie żałować, ale i umierać winni jesteśmy…

Dodatkowe materiały:
e-podręczniki: Skargi Piotra Skargi

Kiedy Kochanowski zastanawia się, co by tu zrobić, żeby dojść do szczęścia – to z rozmachem. Filozofie starożytne, alegorie pogodowe, chrześcijaństwo, wiersz sylabiczny z przerzutniami, słowem – napisał, jak napisał.

A my to czytam:

Motywy, które trzeba znać i móc omówić na przykładzie wybranych utworów średniowiecznych: deesis, (doloryzm), ars moriendi, memento mori, danse macabre, pantokrator, psychomachia.

Gatunki literackie, które trzeba znać i potrafić podać cechy i przykłady: pieśń, (lament=plankt), apokryf, legenda, epos rycerski, chansons de geste, gesta, kronika, panegiryk, poemat epicki, literatura hagiograficzna, literatura historiograficzna, literatura parenetyczna.

Inne hasła związane z epoką, bez których się nie obejdzie: dualizm, uniwersalizm, teocentryzm, łacina, scholastyka, styl gotycki, styl romański.

Pojęcia związane z rozwojem języka polskiego: archaizmy, (przegłos polski, palatalizacja, wokalizacja, zanik: jerów, iloczasu, liczby podwójnej, odmiany prostej przymiotnika, czasu zaprzeszłego).

Poprawa:
Aby poprawić swoją znajomość średniowiecza (a co za tym idzie – widoczną w dzienniku ocenę tejże), wróć do podręcznika, przeczytaj teksty, których dotyczą zadania i wykonaj w zeszycie (pismo odręczne, notatka pełnymi zdaniami lub z przepisanymi poleceniami!) zadania. Wykonaj tyle punktów (w każdym punkcie jest parę zadań), o ile chcesz poprawić ocenę. Przedstaw je świeżo po wykonaniu, bądź gotowa/gotów odpowiedzieć z tego, co wykonasz:

• Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią: s.250, z.5, 9; s.251 z.1;
• Wzorce osobowe: s.257, z.6; s.259, z.1, (lub obejrzyj wskazany film i: s.267, z.9); s.275, z.1; s.284, z.7;
• Ars bene moriendi: s. 291, z.2;
• Matka Boga: s.299, z.7 i 9; s.305, z.1 i 4;
• Różne obrazy śmierci: cała strona 252 lub 253, z.1, 3, 5.