Wymień bohaterów, scharakteryzuj ich krótko. Język poetycki – wskaż przykład i funkcję w utworze: metafory, onomatopei, epitetu, wykrzyknienia, anafory, porównania
Akt I: didaskalia; Zadanie: 1. Wskaż nawiązania do tradycji wiejskiej, romantycznej, sarmackiej i sztuki młodopolskiej 2. Udowodnij, że tak opisana chata może być metaforą Polski (podaj argumenty)
Dlaczego nie może dojść do porozumienia? odpowiedz na podstawie: sc. 1. (Czepiec, s. 187),3. (Zosia, Hania) , 4. (Radczyni) 7. (Radczyni, s.188), 12. (Pan Młody, s.189), 26. (historia, s.194) i 30. (historia, s. 195), Zapoznajcie się z podanymi scenami; odpowiedzcie: -kto z kim rozmawia? -o czym? -jak odnoszą się do siebie nawzajem (inteligencja do chłopów, chłopi do inteligencji)
Czego poszukują na wsi: Rachela sc. 34, Zosia, Hania sc. 3, Pan Młody sc. 19 (190), Gospodarz sc. 26 (191-192), wg Ojca i Czepca sc. 25 (192-193) * (nie wprost) Nos akt III, sc.2
193
Akt III: sc. 2. (Nos), sc. 16. (Polska), sc. 33, 34, 35 (Chochoł) (dlaczego nie na komórce? artykuł naukowy)
Stanisław Wyspiański, „Chochoły”, 1898, pastel na papierze, 69 x 107 cm, wł. Muzeum Narodowe w Warszawie, fot. MNW
podr, s. 197 i następne
Obrazy, które mają znaczenie dla dramatu: Jan Matejko, Stańczyk; Jan Matejko, Wernyhora; Jan Matejko, Racławice; Stanisław Wyspiański, Chochoły; Jacek Malczewski, Błędne koło; Jacek Malczewski, Melancholia
Słowniczek: Wieszcz to poeta natchniony, poeta-prorok, który przewiduje przyszłość narodu. Termin ten zyskał popularność w dobie romantyzmu, kiedy to Mickiewicz, Krasiński i Słowacki nazywani byli wieszczami. Filomaci – Towarzystwo Filomatyczne, potocznie: Towarzystwo Filomatów, filomaci (z gr. miłośnicy nauki) – polskie tajne stowarzyszenie studentów i absolwentów Uniwersytetu Wileńskiego działające w latach 1817–1823. Pierwotnym celem związku było samokształcenie, wzajemna pomoc w nauce oraz ćwiczenie się w sztuce pisania. Kres istnieniu Towarzystwa Filomatycznego położyło śledztwo w sprawie tajnych związków młodzieży i studentów Uniwersytetu Wileńskiego prowadzone przez kuratora Nikołaja Nowosilcowa w latach 1823–1824. Filareci – Zgromadzenie Filaretów, potocznie: filareci (z gr. philáretos, miłośnik cnoty moralnej) tajne stowarzyszenie patriotyczne młodzieży wileńskiej założone przez Towarzystwo Filomatyczne (filomatów), działające w latach 1820–1823. Zgromadzenie Filaretów było najniższym hierarchicznie i zarazem najliczniejszym związkiem zależnym Towarzystwa Filomatycznego (do związku należeli filareci niżsi i filareci wyżsi, w 1822 związek liczył 172 członków). Jego prezesem był Tomasz Zan.
Porównaj świat przedstawiony w wierszu Leśmiana z rzeczywistością ukazana na obrazie Chagalla. Zwróć uwagę na nastrój obydwu dzieł.
Słuchanie koguta – Marc Chagall
Ćwiczenie na 7′ Analiza wiersza – opisz budowę, opisz jaki związek ma budowa z treścią, określ typ liryki z uzasadnieniem, wymień dwa najczęstsze środki stylistyczne + wskaż ich funkcje w utworze; Interpretacja – Przedstaw sytuację liryczną (w punktach: co się wydarzyło? gdzie? kiedy? kto był zaangażowany? jak to się stało? dlaczego?);
Ćwiczenie w grupach: 1. Staranne odczytanie wiersza (głośne, wyraźne, z odpowiednią intonacją); 2. Analiza wiersza – opisz budowę, określ gatunek utworu, wymień dwa najczęstsze środki stylistyczne + wskaż ich funkcje w utworze; 3. Interpretacja – Przedstaw sytuację liryczną (w punktach: co się wydarzyło? gdzie? kiedy? kto był zaangażowany? jak to się stało? dlaczego?); 4. Leśmianizmy – znajdź neologizmy Leśmiana i wyjaśnij, jak zostały utworzone i co znaczą;
Jeśli chcesz poprawić kartkówkę lub nauczyłaś/eś się, a nie było Cię na kartkówce, możesz to zrobić tak: przygotuj 5-10 minutowe wypowiedzi na te tematy i zgłoś się do odpowiedzi (ja wybieram konkretny temat):
1. Wady mieszczańskie oglądane ze sceny – omów temat, odnosząc się do Moralności pani Dulskiej i dowolnego innego utworu.
2. Czy człowiek decyduje o swoim losie? – omów temat, odnosząc się do postaci Zbyszka z dramatu Zapolskiej oraz dowolnego kontekstu.
3. Przedstaw obraz mieszczaństwa w Moralności pani Dulskiej oraz dowolnej powieści XIX wieku.
4. Przedstaw sposoby wprowadzania sfery sacrum do utworów na podstawie Dekalogu I i dowolnego utworu literackiego
5. Co może być źródłem moralności człowieka? Omów na podstawie dwóch tekstów: Moralności pani Dulskiej, Dekalogu I, dowolnie wybranego kontekstu.
Tragifarsa kołtuńska czyli dramat obyczajowo-psychologiczny Gabrieli Zapolskiej – (s. 67 w podręczniku) – kartkówka
Cały dramat na VOD: „Moralność pani Dulskiej”, 2013 scena IX aktu I (14′-24′)- Jakimi zasadami kieruje się Dulska? Zacytuj słowa, które najpełniej ilustrują jej postawę i je zinterpretuj. (zad.6/str.73)
Zbyszko Dulski – czy można odmienić swój los? (zad.1,2/str.84)
Czy Zbyszko może wyzwolić się z kołtuństwa? jeśli tak, to – jak? jeśli nie, to – dlaczego? (uzasadnij, przywołując konkretne argumenty, sceny, wydarzenia)
*Los służących: historia Hanki nie jest wyjątkowa; służba bywała traktowana przez państwa w sposób uwłaczający i podły. Proponowane konteksty: „Służące” 2001, reż. Tate Taylor, „Kamerdyner” 2018, reż. Filip Bajon, Joanna Kuciel-Frydryszak, „Służące do wszystkiego”:
Przyjrzymy się sporowi romantyków z klasykami; znasz nazwiska i potrafisz krótko przedstawić Kazimierza Brodzińskiego i Jana Śniadeckiego; wskazujesz cechy poetyki romantycznej i klasycznej; rozumiesz słowo pamflet; znajdujesz środki retoryczne, oceniasz siłę perswazyjną tekstu.
podręcznik, s. 91-95
Delacroix vs. J.A.Ingres
„Oda do młodości” Adama Mickiewicza – pierwszy manifest romantyków polskich – podsumowanie
