Kategoria: Bez kategorii

Centralnym tematem Tanga jest konflikt pokoleń występujący w rodzinie Stomila i Eleonory. Rodzina jest tu jednak równocześnie miniaturą społeczeństwa. Dzięki ujęciu tej opowieści w ramy dramatu rodzinnego, a także zepchnięciu warstwy zdarzeń społeczno-politycznych na dalekie tło, diagnoza Mrożka nabiera uniwersalnego charakteru. Zawsze można bowiem dostrzec jakiegoś Artura, który wie „lepiej”, jak powinien być urządzony świat i jakiegoś Edka, który tylko czeka na swoją okazję.

Prezentacja z teorii i z praktyki

„Skąd wynikło światowe powodzenie Tanga? Podejmuje ono kwestię niemalże… planetarną: kryzys i prawdopodobny kres cywilizacji prącej zabobonnie naprzód. Opiera się o model wychowawczy, z którym kłopot miały chyba wszystkie rozwinięte społeczeństwa. Pozwala tym samym na dobranie najrozmaitszych kostiumów obyczajowych, równie dobrze serbskich, co irlandzkich. Zachowuje wreszcie wykładnię tak chwiejną, że można ją zwrócić przeciw wszelkim nihilizmom i totalitaryzmom, niby to prawym i rzekomo lewym…”
/Jan Błoński [w:] Dialog 1980, nr 8/

70. Bunt przeciwko porządkowi społecznemu. Omów zagadnienie na podstawie Tanga
    Sławomira Mrożka. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
71. Konflikt pokoleń. Omów zagadnienie na podstawie Tanga Sławomira Mrożka. W swojej
    odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
72. Normy społeczne – ograniczają człowieka czy porządkują życie? Omów zagadnienie
    na podstawie Tanga Sławomira Mrożka. W swojej odpowiedzi uwzględnij również
    wybrany kontekst.

Przygotowanie do obejrzenia filmu „Chłopi” w reż. Doroty Kobieli i Hugh Welchmana
https://niezlasztuka.net/o-sztuce/film-chlopi-i-malarskie-inspiracje/
Temat: Czas mityczny w epopei chłopskiej Reymonta
TREŚĆ

Kahoot
Temat: „Chłopi jako epopeja”

Prezentacja scalająca wszystkie zagadnienia – do samodzielnej pracy
(społeczeństwo i rodzina: slajd 13 i następne)
Grecka tragedia – prezentacja
Chłopi – Boryna – scena śmierci: tekst, audiobook (13 lub 6 ostatnich minut ostatniego rozdziału Wiosny)
Porównaj obraz śmierci Kuby i Boryny – przypomnij szczegóły, czas, okoliczności i nazwij rodzaj obrazowania. Wspólnie: wnioski.

Korespondencja sztuk – wer.1.: Wybierz obraz, który najlepiej pasuje jako ilustracja śmierci Boryny – zapisz, który to i uzasadnij, odwołując się do obu utworów (opis z powieści i obraz);
wer.2.: Czy wskazany obraz jest adekwatną ilustracją sceny śmierci Boryny? Uzasadnij, odwołując się do obu utworów (opis z powieści i obraz).

„Widocznie Reymont pragnął w postaci Boryny wykreować chłopa nowego typu: wolnego, wyzbytego kompleksów. Dlatego raz po raz podkreśla on, że Maciej Boryna „na odwiecznych kmiecych rolach siedział, z dziada pradziada we wsi był”(…). To w całej pełni spadkobierca odwiecznej, piastowskiej tradycji. Ale to zarazem człowiek nowy.” (Ziejka, XLVIII )

Matura ustna – pytanie niejawne

Cele lekcji:
– wyjaśniasz pojęcie paruzja, sąd ostateczny;
– tłumaczysz optymizm Apokalipsy św. Jana;
– poznajesz i omawiasz konteksty literackie – inne utwory wykorzystujące i przetwarzające motywy z Objawienia św. Jana.

Symbole z Apokalipsy: trąby, misy wylewane przez aniołów, księga, pieczęć,
postaci: Baranek, Smok, Bestia, Niewiasta, Czterej Jeźdźcy,
kolory: czerwień, czerń, biel;
liczby: 3, 4, 6, 7, 12;
miejsca: Babilon, Nowe Jeruzalem.

Apokalipsa – quiz, podsumowanie (2:25 – symbolizm)

konteksty:
film najeżony symbolami: ,,Siódma pieczęć” Bergmana (fragment)
zdjęcie końca świata: 14.12.1981
wiersz Herberta, piosenka Gintrowskiego: ,,U wrót doliny„
tekst, piosenka Kaczmarskiego: ,,Dzień gniewu„, wykonanie na 15. str: tu
Apokaliptyczna wizja sądu jako motyw literacki: wypowiedź maturalna
Hans Memling, ,,Sąd ostateczny” (tryptyk)
wiersz Czesława Miłosza ,,Piosenka o końcu świata„

-> podręcznik, s. 130-146: poezja Balińskiego i Wierzyńskiego; ,,Trans-Atlantyk” Gombrowicza (fragment); ,,Nasza klasa” Kaczmarskiego.

Anglia (Londyn), Francja (Paryż), USA (Nowy Jork), Argentyna, ,,Kontynenty”, Instytut Literacki Kultura, Radio Wolna Europa, Głos Ameryki, emigracja powojenna, emigracja 1981, emigracja zarobkowa….
Czesław Miłosz, Jerzy Giedroyć, Jan Lechoń, Kazimierz Wierzyński, Witold Gombrowicz, Stanisław Baliński, Adam Zagajewski, Jacek Kaczmarski…

Doświadczenie emigranta u Balińskiego i Wierzyńskiego – przepisz każde stwierdzenia i uzupełnij, dopisując nazwisko poety, w którego wierszach widać podane zjawisko wraz z uzasadnieniem: cytat i komentarz:

Kazimierz Wierzyński, Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny
Ktokolwiek jestes bez ojczyzny
Wstąp tu, gdzie czekam po kryjomu:
W ugornej pustce jałowizny
Będziemy razem nie mieć domu.
(…)
Bo nie ma ziemi wybieranej,
Jest tylko ziemia przeznaczona,
Ze wszystkich bogactw – cztery ściany,
Z całego świata – tamta strona.
(1942, Nowy Jork)

Jacek Kaczmarski, ,,Nasza klasa”
+ polecany film: ,,Przypadek” Kieślowskiego – 3 wersje życia bohatera, 1987

interpretacja 1.:- sytuacja liryczna (+domysły) – podmiot liryczny (kim był, kim jest) – działania podmiotu ( co zrobił, o czym marzy?)

interpretacja 2.: – jakie były przyczyny emigracji lub pozostania? – jak ukazana jest relacja między sukcesem życiowym a postawą moralną? – dlaczego trudno ocenić niektóre losy?

Rzeczywistość tych, co zostali – „Autobus” Bronisława Linkego i jego literacka transpozycja: ,,Czerwony autobus” Kaczmarskiego

Do czytania i sprawdzenia siebie – lekcja ZPE
prezentacja – spokojna (do czytania) i złota (z komentarzem nauczycielki)
kronika filmowa (14′)
o architekturze (8′)

kahoot
tekst
film animowany (uwaga: dodane zakończenie)
film z 1999 30′-zasady animalizmu 46′ – po bitwie

Czas akcji jest nieokreślony, choć zaznaczony jest jego upływ (3 dni później, 3 miesiące później, kolejny rok, rozdz. 10.: „minęły lata”); miejsce akcji: farma gdzieś w Anglii.

Bohaterowie: ludzie (pan Jones, sąsiedzi: Picklington, Frederick, Whymper), świnie: Major, Snowball, Napoleon, Squealer,
zwierzęta: konie: Bokser, Clover, Mollie, osioł Benjamin, koza Muriel, kruk Mojżesz, owce, kaczki, psy etc.
– co oznaczają te elementy?

Plan wydarzeń:
Nauczanie Majora w stodole.
Powstanie hymnu zwierząt.
Wybuch rewolucji i wygnanie ludzi z folwarku.
Liczne zmiany w folwarku, spisanie 7 zasad animalizmu.
Udane lato w gospodarstwie.
Bitwa pod Oborą – obrona przed ludźmi.
Odejście Mollie z folwarku.
Nowoczesne projekty Snowballa: wiatrak.
Wygnanie Snowballa przez Napoleona i jego psy.
Rozpoczęcie budowy wiatraka.
Zmiany wprowadzane przez Napoleona.
Przeprowadzka świń do domu pana Jonesa.
Trudna zima.
zburzenie wiatraka przez wiatr.
Sprzedaż jajek – bunt – złamanie głodem.
Snowball jako spiskowiec; egzekucje.
Zakaz śpiewania dotychczasowego hymnu.
Atak na folwark i zburzenie wiatraka.
Libacja alkoholowa świń.
Powrót kruka Mojżesza.
Wypadek Boxera i sprzedanie go do ubojni.
Napoleon chodzący na dwóch nogach.
Zmiany w zasadach animalizmu.
Współpraca z ludźmi.

Jak doszło do rewolucji? Wymień kolejne kroki, które doprowadziły do przewrotu.
Prezentacja – od slajdu 9: Jak się rodzi totalitaryzm?

Przeczytaj 2 pierwsze strony „Wesela” (spis osób i początek dramatu – didaskalia)

Gospodarz, Gospodyni, Pan Młody, Panna Młoda, Marysia, Wojtek, Ojciec, Dziad, Jasiek, Kasper, Poeta, Dziennikarz, Nos, Ksiądz, Maryna, Zosia, Radczyni, Haneczka, Czepiec, Czepcowa, Klimina, Kasia, Staszek, Kuba, Żyd, Rachel, Muzykant, Isia, Chochoł, Widmo, Stańczyk, Hetman, Rycerz Czarny, Upiór, Wernyhora

Ewentualna poprawa: Przeczytaj wskazane akapity „Plotki o Weselu” Tadeusza Boya-Żeleńskiego (za wolnelektury.pl) i odpowiedz na pytania:

akapit 6: Dlaczego powstanie „Wesela” przypomina powstanie „Pana Tadeusza”?

akapit 12 : Zacytuj metaforyczne wyrażenie, które znając treść „Wesela”, można odnieść do zbliżenia się do siebie chłopstwa i inteligencji w okresie Młodej Polski.

akapit 13: Która para w utworze (oprócz Państwa Młodych) jest związkiem inteligenta z chłopką?

akapit 25: Wskaż przywarę, jaką odznaczał się pierwowzór Pana Młodego.

akapit 26: Jaki był odbiór Lucjana Rydla w Bronowicach?

akapit 30: Jak długo trwało prawdziwe wesele w chacie w Bronowicach? który dzień opisał Wyspiański?

akapit 53: Przedstaw Pannę Młodą.

akapit 57: Jak krakowska publiczność przyjęła sztukę wystawioną na deskach teatru?

Zadanie domowe: akapity 33-45 z „Plotki o weselu” Boya-Żeleńskiego: Wypisz cytaty portretujące bohaterów „Wesela”: Dziennikarz, Rachela, Klimina, Radczyni, Nos, Pan Młody, Gospodarz,

Sceny z aktu pierwszego: komedia obyczajowa: Klimina-Radczyni, Państwo Młodzi, Poeta-Gospodarz, Ksiądz o polskiej szopie, Zosia i Haneczka o miłości

https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2023/materialy_dodatkowe/Materia%C5%82y%20dodatkowe_Notatka%20syntetyzuj%C4%85ca.pdf (od str.20 – trening)

Nauka: MPOP-P1-100-2203.pdf MPOP-P1-100-200-300-400-660-700-Q00-2203-zasady.pdf

• o Wyspiańskim i jego Wawelu: https://youtu.be/7nEhK2bQMb0?t=1204
• Karykaturki: https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/231232

prezentacja: https://view.genially.com/68efe0c123d4ea792aeb2060/learning-experience-didactic-unit-stanislaw-wyspianski
„WESELE”
przeczytaj np. na Wolnych Lekturach
obejrzyj (to dramat, lepiej obejrzeć niż czytać, ale pamiętaj, że może być niedokładnie!):
Film Andrzeja Wajdy z 1971
dramat TeatruTv z 1981 (widmo: 48′)
Narodowy horror – Wesele w TeatrzeTv z 2018 (w oryginale nie ma cmentarza)
czarno-biały dramat TeatruTv z 1971
(dla zabieganych: dobre omówienie Wiedza z Wami <uwaga, wkradł się błąd: akcja w 1900!>)
Ciekawostki alfabetycznie: https://culture.pl/pl/artykul/alfabet-wesela-stanislawa-wyspianskiego

(w podręcznikach GWO: 184-219)

Akt I: didaskalia; Zadanie:
1. Wskaż nawiązania do tradycji wiejskiej, romantycznej, sarmackiej i sztuki młodopolskiej
2. Udowodnij, że tak opisana chata może być metaforą Polski (podaj argumenty)

Problematyka narodowa „Wesela” – dramat podzielonego narodu

Dlaczego nie może dojść do porozumienia? odpowiedz na podstawie:
sceny: 1. (Czepiec i Dziennikarz, s. 187), 3. (Zosia, Hania, Radczyni) , 4. (Radczyni, Klimina) 7. (Radczyni, Klimina, s.188), 12. (Pan Młody, Panna, s.189), 25. cz.1. (Ojciec, Gospodarz, Czepiec), 25.cz.2. (Czepiec, Poeta), 26. (Dziad, Ojciec, s.194) i 30. (Pan Młody, Gospodarz, s. 195),
Zapoznajcie się z podanymi scenami; wybierzcie fragment do odczytania na głos; odpowiedzcie:
-kto z kim rozmawia (pochodzenie tych osób)? -o czym? -jak odnoszą się do siebie nawzajem (inteligencja do chłopów, chłopi do inteligencji) – jacy są chłopi? – jaka jest inteligencja? – dlaczego nie może dojść do porozumienia?

Czego poszukują na wsi: Rachela sc. 34, Zosia, Hania sc. 3, Pan Młody sc. 19 (190), Gospodarz sc. 26 (191-192), wg Ojca i Czepca sc. 25 (192-193) * (nie wprost) Nos akt III, sc.2

Akt III: sc. 2. (Nos), sc. 16. (Polska), sc. 33, 34, 35 (Chochoł)
(dlaczego nie na komórce? artykuł naukowy)

podr, s. 197 i następne

Obrazy, które mają znaczenie dla dramatu: Jan Matejko, Stańczyk; Jan Matejko, Wernyhora; Jan Matejko, Racławice; Stanisław Wyspiański, Chochoły; Jacek Malczewski, Błędne koło; Jacek Malczewski, Melancholia

link

Powtórzenie przed sprawdzianem – wypowiedzi ustne:
Rozwiń wylosowany temat w oparciu o dramat Wyspiańskiego i wybrany kontekst.

1. Co utrudnia porozumienie między przedstawicielami różnych grup społecznych?
2. Rola chłopów i inteligencji w sprawie niepodległościowej.
3. Sen o Polsce czy sąd nad Polską?
4. Symboliczne znaczenie widm i zjaw.
5. Motyw tańca w sztuce.
6. Romantyczna miłość.
7. Rola publicystyki w życiu narodu.
8. Rola poezji w życiu narodu.
9. Miejsce historii w życiu narodu.

(oceniane: wykorzystanie 2 źródeł: „Wesele” i kontekst;
argumentacja – pogłębiona/zadowalająca/powierzchowna;
kompozycja; język /czy używasz różnorodnych słów, nie mylisz znaczeń, mówisz w miarę płynnie/)

Do nauki:
Kto był czyim pierwowzorem? link
Kto z Osób Dramatu kogo odwiedza i dlaczego?
Rozpoznaj / wyjaśnij cytat link
Omów „Wesele” jako dramat fantastyczny / symboliczny / polityczny / młodopolski
Dzieła malarskie a sceny z „Wesela”
Omów w „Weselu”: narodowe mity / chłopomania / historia / krytyka
symbole (wyjaśnij znaczenie) link
Wyjaśnij sukces „Wesela”