20220420 Materiały dodatkowe 6_Analiza wypracowania na PR.pdf
Wybierz jeden z poniższych tematów i napisz wypracowanie.
• W pracy rozważ problem podany w temacie.
• W rozważaniach przedstaw argumenty, odwołując się do utworów literackich wskazanych w temacie oraz do wybranego kontekstu (np. historycznoliterackiego, literackiego, biograficznego, kulturowego, mitologicznego, biblijnego, religijnego, historycznego, filozoficznego, egzystencjalnego, politycznego, społecznego).
• W wypracowaniu odwołaj się zarówno do problematyki utworów, jak i do sposobów przedstawienia danego problemu w utworze.
• Jednym z utworów literackich musi być lektura obowiązkowa. Jeżeli w temacie wskazano tytuł lektury obowiązkowej, to odwołaj się do tej lektury. Jeżeli w temacie nie wskazano tytułu lektury obowiązkowej, to wybierz ją spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 tego arkusza egzaminacyjnego.
• W wypracowaniu przedstaw swoje zdanie i je uzasadnij.
• Twoja praca powinna liczyć co najmniej 400 300 wyrazów (na lekcji – krócej, na maturze dłużej)
Temat 1.
„Każdy tekst słowny sytuuje się w polu innych tekstów, naśladując je, przekształcając.„
/Na podstawie: Słownik terminów literackich/
Na czym mogą polegać relacje między tekstami i jakie mogą być funkcje tych relacji w danym utworze literackim? Punktem wyjścia do rozważań uczyń powyższy cytat. W pracy odwołaj się do:
• „Antygony w Nowym Jorku” Janusza Głowackiego
• innych utworów literackich (na lekcji – 1 inny utwór, na maturze: 2)
• wybranego kontekstu.
Temat 2.
Konwencja groteskowa jako sposób kreowania świata przedstawionego i jej funkcja w tworzeniu znaczeń w danym utworze literackim.
W pracy odwołaj się do:
• lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 tego arkusza egzaminacyjnego
• innych utworów literackich (na lekcji – 1 inny utwór, na maturze: 2)
• wybranego kontekstu.
Temat 3.
Doceniamy wielkość dokonań starożytnych intelektualistów i twórców, naśladujemy ich dzieła […], ale starożytnych nie przerośliśmy, przetwarzamy tylko to, co przekazała nam tradycja.
(Maria Wichowa)
Rozważ sposoby nawiązywania do tradycji antycznej i biblijnej w literaturze oraz funkcje tych nawiązań. Punktem wyjścia do rozważań uczyń fragment tekstu Marii Wichowej.
W pracy odwołaj się do:
• „Antygony w Nowym Jorku” Janusza Głowackiego
• innych utworów literackich (na lekcji – 1 inny utwór, na maturze: 2)
• wybranego kontekstu.
Uszczegółowienia zasad oceniania dotyczące tematu 1.
- Do pełnej realizacji tematu wymagane jest odniesienie się do cytatu.
- Wypracowanie przynajmniej częściowo dotyczy problemu wskazanego w poleceniu, jeżeli w pracy zdający:
a) określił, na czym może polegać relacja między tekstami
ALBO
b) określił funkcję relacji między tekstami w utworze literackim
ORAZ
c) odwołał się do „Antygony w Nowym Jorku” Janusza Głowackiego. - Utwór literacki uznaje się za wykorzystany w pełni funkcjonalnie, jeżeli zdający w argumentacji:
a) omówił, na czym polega relacja między tekstami
ORAZ
b) określił funkcję relacji między tekstami w danym utworze literackim
ORAZ
c) odwołał się do elementów struktury dzieła i do problematyki utworu.
(https://arkusze.pl/maturalne/jezyk-polski-2025-maj-matura-rozszerzona-odpowiedzi.pdf)
Uszczegółowienia zasad oceniania dotyczące tematu 2.
- Wypracowanie przynajmniej częściowo dotyczy problemu wskazanego w poleceniu, jeżeli w pracy zdający:
a) określił wykorzystanie konwencji groteskowej w kreacji wybranego elementu świata przedstawionego w utworze literackim
ALBO
b) określił funkcję konwencji groteskowej w tworzeniu znaczeń w utworze literackim
ORAZ
c) odwołał się do lektury obowiązkowej wybranej spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 arkusza egzaminacyjnego. - Utwór literacki uznaje się za wykorzystany w pełni funkcjonalnie, jeżeli zdający w argumentacji:
a) omówił konwencję oniryczną jako sposób kreowania świata przedstawionego w danym utworze literackim
ORAZ
b) określił funkcję konwencji groteskowej w tworzeniu znaczeń danego utworu literackiego
ORAZ
c) odwołał się do elementów struktury dzieła i do problematyki utworu.
(https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2023/Arkusze_egzaminacyjne/2025/zasady_oceniania/MPOP-R0-100-2505-zasady.pdf)
Uszczegółowienia zasad oceniania dotyczące tematu 3.
- Do pełnej realizacji tematu wymagane jest odniesienie się do cytatu.
- Wypracowanie przynajmniej częściowo dotyczy problemu wskazanego w poleceniu, jeżeli w pracy zdający:
a) omówił sposoby nawiązywania do tradycji antycznej ALBO tradycji biblijnej w utworze literackim / utworach literackich bez określania, jaką funkcję pełni to nawiązanie
ORAZ
b) odwołał się do utworów literackich, w tym do „Antygony w Nowym Jorku”, - Jeżeli w całym wypracowaniu zdający odniósł się tylko do tradycji antycznej ALBO tylko do tradycji biblijnej, nie można uznać, że wszystkie utwory wykorzystane są w pełni funkcjonalnie – jeden z nich należy ocenić jako wykorzystany co najwyżej częściowo funkcjonalnie.
- Utwór literacki uznaje się za wykorzystany w pełni funkcjonalnie, jeżeli zdający w argumentacji:
a) wykazał się zrozumieniem cytatu
b) omówił sposób nawiązywania do tradycji antycznej ORAZ/ALBO tradycji biblijnej w utworze literackim
ORAZ
c) określił, jaką funkcję pełni to nawiązanie. - Rozważenie funkcji nawiązywania do tradycji antycznej i biblijnej wymaga omówienia w wypracowaniu elementów składowych utworu literackiego.
(https://arkusze.pl/maturalne/jezyk-polski-2023-maj-matura-rozszerzona-odpowiedzi.pdf)
elementy składowe utworu literackiego to m. in.: kreacja bohatera (np. bohater romantyczny, bajroniczny, werterowski, dynamiczny, ale też heroizacja, sakralizacja, idealizacja, deheroizacja), narracja (styl dzieła, np. kolokwialny, impresjonistyczny, realistyczny), dialogi, czas akcji, miejsce akcji, dominanta kompozycyjna (element świata przedstawionego, który jest nadrzędny wobec pozostałych i określa charakter całej kompozycji dzieła), forma wypowiedzi i jej wpływ na treść tejże.