Autor: Anna

Epizod okołopowstańczy: Śmiełów

Słowniczek:
Wieszcz to poeta natchniony, poeta-prorok, który przewiduje przyszłość narodu. Termin ten zyskał popularność w dobie romantyzmu, kiedy to Mickiewicz, Krasiński i Słowacki nazywani byli wieszczami.
Filomaci – Towarzystwo Filomatyczne, potocznie: Towarzystwo Filomatów, filomaci (z gr. miłośnicy nauki) – polskie tajne stowarzyszenie studentów i absolwentów Uniwersytetu Wileńskiego działające w latach 1817–1823. Pierwotnym celem związku było samokształcenie, wzajemna pomoc w nauce oraz ćwiczenie się w sztuce pisania. Kres istnieniu Towarzystwa Filomatycznego położyło śledztwo w sprawie tajnych związków młodzieży i studentów Uniwersytetu Wileńskiego prowadzone przez kuratora Nikołaja Nowosilcowa w latach 1823–1824.
Filareci – Zgromadzenie Filaretów, potocznie: filareci (z gr. philáretos, miłośnik cnoty moralnej) tajne stowarzyszenie patriotyczne młodzieży wileńskiej założone przez Towarzystwo Filomatyczne (filomatów), działające w latach 1820–1823. Zgromadzenie Filaretów było najniższym hierarchicznie i zarazem najliczniejszym związkiem zależnym Towarzystwa Filomatycznego (do związku należeli filareci niżsi i filareci wyżsi, w 1822 związek liczył 172 członków). Jego prezesem był Tomasz Zan.

Filozofowie: Nietzsche, Schopenhauer, Bergson
Poeci na dziś: Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff, Bolesław Leśmian
Podr. str. 97, 100, 101.

Leopold Staff – poeta trzech epok zawarł w swych utworach wiele różnych filozofii: nietscheanizm, dekadentyzm, franciszkanizm.

• Dekadentyzm „Deszczu jesiennego” – opracowanie
• Franciszkanizm „Sonetu szalonego” – opracowanie
• Nietscheanizm „Kowala” – opracowanie, dokładniejsze opracowanie

Bolesław Leśmian – o nim: https://wolnelektury.pl/katalog/autor/boleslaw-lesmian/ i o jego leśmianizmach

Porównaj świat przedstawiony w wierszu Leśmiana z rzeczywistością ukazana na obrazie Chagalla. Zwróć uwagę na nastrój obydwu dzieł.

Ćwiczenie na 7′
Analiza wiersza – opisz budowę, opisz jaki związek ma budowa z treścią,
określ typ liryki z uzasadnieniem, wymień dwa najczęstsze środki stylistyczne + wskaż ich funkcje w utworze;
Interpretacja – Przedstaw sytuację liryczną (w punktach: co się wydarzyło? gdzie? kiedy? kto był zaangażowany? jak to się stało? dlaczego?);

Ćwiczenie w grupach:
1. Staranne odczytanie wiersza (głośne, wyraźne, z odpowiednią intonacją);
2. Analiza wiersza – opisz budowę, określ gatunek utworu, wymień dwa najczęstsze środki stylistyczne + wskaż ich funkcje w utworze;
3. Interpretacja – Przedstaw sytuację liryczną (w punktach: co się wydarzyło? gdzie? kiedy? kto był zaangażowany? jak to się stało? dlaczego?);
4. Leśmianizmy – znajdź neologizmy Leśmiana i wyjaśnij, jak zostały utworzone i co znaczą;

Podstawy: sen, aktywność fizyczna, dieta, regulacja stresu,

Technika Feynmana
Mapy myśli
Mnemotechniki
Efekt testowania – tu pomocna AI

>>> znajdź osiągalny cel, do którego doprowadzi Cię nauka (związany z tym, czego się uczysz, nie oderwany od tego)

„Naszą największą słabością jest poddawanie się. Najpewniejszą drogą do sukcesu jest próbowanie po prostu, jeden, następny raz.” /Thomas Edison/

Jeśli chcesz poprawić kartkówkę lub nauczyłaś/eś się, a nie było Cię na kartkówce, możesz to zrobić tak: przygotuj 5-10 minutowe wypowiedzi na te tematy i zgłoś się do odpowiedzi (ja wybieram konkretny temat):

• 1. Wady mieszczańskie oglądane ze sceny – omów temat, odnosząc się do Moralności pani Dulskiej i dowolnego innego utworu.
• 2. Czy człowiek decyduje o swoim losie? – omów temat, odnosząc się do postaci Zbyszka z dramatu Zapolskiej oraz dowolnego kontekstu.
• 3. Przedstaw obraz mieszczaństwa w Moralności pani Dulskiej oraz dowolnej powieści XIX wieku.
• 4. Przedstaw sposoby wprowadzania sfery sacrum do utworów na podstawie Dekalogu I i dowolnego utworu literackiego
• 5. Co może być źródłem moralności człowieka? Omów na podstawie dwóch tekstów: Moralności pani Dulskiej, Dekalogu I, dowolnie wybranego kontekstu.

Tragifarsa kołtuńska czyli dramat obyczajowo-psychologiczny Gabrieli Zapolskiej – (s. 67 w podręczniku) – kartkówka

Cały dramat na VOD: „Moralność pani Dulskiej”, 2013
scena IX aktu I (14′-24′)- Jakimi zasadami kieruje się Dulska?
Zacytuj słowa, które najpełniej ilustrują jej postawę i je zinterpretuj. (zad.6/str.73)

Zbyszko Dulski – czy można odmienić swój los? (zad.1,2/str.84)

Czy Zbyszko może wyzwolić się z kołtuństwa? jeśli tak, to – jak? jeśli nie, to – dlaczego? (uzasadnij, przywołując konkretne argumenty, sceny, wydarzenia)

Sprawdź się!: https://zpe.gov.pl/a/sprawdz-sie/DRXsJziKE

*Los służących: historia Hanki nie jest wyjątkowa; służba bywała traktowana przez państwa w sposób uwłaczający i podły.
Proponowane konteksty:
„Służące” 2001, reż. Tate Taylor,
„Kamerdyner” 2018, reż. Filip Bajon,
Joanna Kuciel-Frydryszak, „Służące do wszystkiego”:

Przyjrzymy się sporowi romantyków z klasykami; znasz nazwiska i potrafisz krótko przedstawić Kazimierza Brodzińskiego i Jana Śniadeckiego; wskazujesz cechy poetyki romantycznej i klasycznej; rozumiesz słowo pamflet; znajdujesz środki retoryczne, oceniasz siłę perswazyjną tekstu.

podręcznik, s. 91-95

„Oda do młodości” Adama Mickiewicza – pierwszy manifest romantyków polskich – podsumowanie

Dodatkowo: architekt wyboru
jak muzyka wpływa na decyzje
zpe

w podręczniku s. 38-39; po lekcji potrafisz wskazać: cechy ballady; pochodzenie postaci fantastycznych; dwa sposoby postrzegania świata; budowę utworu i funkcje kompozycji, interpunkcji, nastroju (zabiegi romantycznego autora – zad. 5, s. 39)
wersja Schuberta (piasek); wersja Szuberta (cienie, opera), wersja ASP Kuczyńskiego (bez tekstu)

powieść gotycka * czarny romantyzm * mysterium tremendum (tajemnica przerażająca) * mysterium fascinosum (tajemnica fascynująca) * mit wampiryczny

IGNoble – nekrorobotyka

Ludzkie nerki

Etyka, prawo i medycyna

ciekawostki historyczne

mit o Prometeuszu

zwiastun filmowy

Pierwsze spotkanie z polskimi twórcami modernizmu – najważniejsi autorzy Młodej Polski:

• poeci:
  – Kazimierz Przerwa-Tetmajer
  – Jan Kasprowicz
  – Leopold Staff
• dramaturdzy:
  – Stanisław Wyspiański (też poeta, reżyser, scenograf, malarz, rzeźbiarz)
  – Gabriela Zapolska
  – Stanisław Przybyszewski
• powieściopisarze:
  – Władysław Reymont, Chłopi
  – *Henryk Sienkiewicz, Bez dogmatu

Stanisław Przybyszewski, „Confiteor”
Kazimierz Przerwa-Tetmajer „Eviva l’arte!” – nagranie wersja muzyczna
opracowanie prof. Fijałkowskiego
opracowanie prof. Fijarczyk