Kategoria: Bez kategorii

Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Melodia mgieł nocnych – s. 136
Leopold Staff, Wysokie drzewa
Tadeusz Miciński, Reinkarnacja

Melancholia – Jacek Malczewski: omówienie PJM 3′ Videoart Lecha Majewskiego 0,5′
autotematyzm Malczewskiego 10′
!Uwaga na strony generowane z użyciem modeli językowych! g***stronka

Przykłady wierszy barokowych: Daniel Naborowski, Marność, Mikołaj Sęp Szarzyński, Sonet IV, Jan Andrzej Morsztyn, Do trupa
– jakie środku stylistyczne występują, jakie motywy barokowe zawierają

Przykłady tekstów oświeceniowych: Ignacy Krasicki, Świat zepsuty, Molier, Skąpiec, fragmenty publicystyki – jakie oświeceniowe idee zawierają

Sarmatyzm – czym był, na czym polegał, kto go chwalił i za co, kto ganił i za co; Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki, Wacław Potocki Nierządem Polska stoi, Ignacy Krasicki, Pijaństwo, Do króla

Ważne nazwiska:
barok: William Szekspir, Kartezjusz, Blaise Pascal, Mikołaj Sęp Szarzyński, Józef Baka, Daniel Naborowski, Jan Chryzostom Pasek, Wacław Potocki, Caravaggio, Rembrandt, Peter Paul Rubens, Jan Sebastian Bach, Antonio Vivaldi.

oświecenie: Molier, John Locke, Monteskiusz, Wolter, David Hume, Jan-Jakub Russeau, Immanuel Kant, James Mill, Ignacy Krasicki, Stanisław August Poniatowski, Wojciech Bogusławski, Stanisław Staszic, Hugo Kołłątaj

Ważne pojęcia:
barok: racjonalizm, koncept, toposy: vanitas, memento mori, teatrum mundi, życie snem, antyteza, oksymoron, paralelizm składniowy, peryfraza, gradacja, parafraza, elipsa, metafizyka, sacrum, profanum,

oświecenie: klasycyzm, rokoko, sentymentalizm, tabula rasa, sapere aude, empiryzm, utylitaryzm, trójpodział władzy, deizm, topos ojczyzny-tonącego okrętu.

Obejrzyj H. w reż. Jana Klaty
inscenizacja Jana Englerta z 1984 roku
Przeczytaj (tu tłum. Paszkowskiego)

ułóż po kolei wydarzenia: https://wordwall.net/play/1205/887/238

Cechy notatki wg CKE: zwięzłość – klarowność – oryginalność – poprawność językowa – zawarcie syntezy.

Ćwiczenie!

Wiesz, czym jest oświecenie, kiedy było i znasz inne nazwy związane z epoką; T-T-T
Znasz prądy myślowe i ludzie oświecenia.

Oświecenie w Polsce w 3’20s

Zadanie domowe: spisz tekst i wyjaśnij minimum 10 odniesień w tekście do filozofii, dzieł, życiorysu Kanta: Bartłomiej Kot, Piosenka filozoficzna – Kant

Zagadnienia do powtórzenia przed sprawdzianem (do opracowania w formie wypowiedzi ustnych 5′-10′; z wykorzystaniem jedynie własnoręcznie zrobionych notatek):

• Czy człowiek decyduje o własnym losie? Omów zagadnienie na podstawie Makbeta Williama Szekspira. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
• Obraz obyczajów społecznych w XVIII wieku. Omów zagadnienie na podstawie Skąpca Moliera. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
• Relacje rodzinne w krzywym zwierciadle komedii. Omów zagadnienie na podstawie Skąpca Moliera. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
• Konflikt pokoleń jako motyw literacki. Omów zagadnienie na podstawie Skąpca Moliera oraz Romea i Julii Szekspira.
• Obowiązki dziecka – dziedzica w literaturze. Omów zagadnienie na podstawie wybranych dramatów.
• Patriotyzm i obowiązek wobec ojczyzny. Omów na podstawie Hymnu do miłości ojczyzny Krasickiego i dowolnie wybranego innego tekstu.
• Czy dobra materialne czynią człowieka szczęśliwym? Omów zagadnienie na podstawie Skąpca Moliera
• Wady ludzkie w krzywym zwierciadle satyry. Omów zagadnienie na podstawie znanej Ci satyry Ignacego Krasickiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

PROKRASTYNACJA? Encyklopedia muzyki elektronicznej
Złote płyty – wizytówka Ziemi wysłana z sondami Voyager

Ew. poprawa oceny ze znajomości treści (kartkówka):
Wybierz jedną z postaci drugoplanowych i wykaż, że jest to bohater powieści realistycznej (bohater realistyczny). Wskaż cechy typowe dla bohatera realistycznego, skomentuj w odniesieniu do wybranej postaci i przedstaw zaznaczony fragment tekstu, ilustrujący wskazaną cechę (zaznaczony w książce; nie przepisany ani skopiowany) <- poprawa o jedną ocenę (lub dwie przy omówieniu dwóch bohaterów).
Przedstawiając pracę, bądź gotów odpowiedzieć na pytania z treści (jeśli chcesz poprawić o więcej ocen).

Powtórzenie przed sprawdzianem (30.09):
Przygotuj na 25.09 odpowiedzi ustne (od 5′ do 10′; forma rozprawki: wstęp-rozwinięcie-zakończenie; odniesienie do konkretów w treści lektur) na podane tematy:

• Motyw cierpienia niezawinionego. Omów zagadnienie na podstawie Ojca Goriot Honoriusza Balzaka i znanych Ci fragmentów Księgi Hioba.
• Czy dobra materialne czynią człowieka szczęśliwym? Omów zagadnienie na podstawie Ojca Goriot Honoriusza Balzaka i Skąpca Moliera.
• Przyczyny nieporozumień między rodzicami a dziećmi. Omów zagadnienie na podstawie Ojca Goriot Honoriusza Balzaka i Skąpca Moliera.
• Jaką rolę w relacjach międzyludzkich odgrywają majątek i pochodzenie? Omów zagadnienie na podstawie Ojca Goriot Honoriusza Balzaka i Lalki Bolesława Prusa.
• Jakie cechy charakteru ułatwiają człowiekowi osiągnięcie celu? Omów zagadnienie na podstawie Ojca Goriot Honoriusza Balzaka i Lalki Bolesława Prusa.
• Miasto – przestrzeń przyjazna czy wroga człowiekowi? Omów zagadnienie na podstawie Ojca Goriot Honoriusza Balzaka i Lalki Bolesława Prusa lub Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego.
• Ile człowiek jest gotów poświęcić dla innych? Omów zagadnienie na podstawie Ojca Goriot Honoriusza Balzaka oraz Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego.

Sprawdzian – w podręczniku warto zajrzeć na strony: 23-25, 50-53, 136-137, 196 do końca.

Zagadnienia:

Powieść – cechy charakterystyczne gatunku, powieść tendencyjna, dojrzałego realizmu, naturalistyczna (str. 136-137)
pojęcia: fabuła, wątek, narracja, kreacja przestrzeni, bohaterów, retrospekcja, motto, prolog, epilog.
Inne gatunki popularne w pozytywizmie.

Realizm i naturalizm – wyznaczniki stylu (w literaturze i w malarstwie) – tu też środki wyrazu, środki językowe i ich funkcje.

Pozytywizm – główne wydarzenia na świecie (mające odbicie w powieściach), główne założenia ideologiczne (ich odzwierciedlenie w powieści).

Sposoby przedstawiania w pozytywizmie: miasta, edukacji, miłości, relacji międzyludzkich – z konkretnymi odniesieniami do powieści.

„Lalka” Bolesława Prusa – problematyka, główne wątki, postacie, wydarzenia.
„Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego – problematyka, główne wątki, postacie, wydarzenia.
„Ojciec Goriot” Honoriusza Balzaka – problematyka, główne wątki, postacie, wydarzenia.

kartkówka

tekst dramatu
ekranizacja 1980

polecane lekcje:
https://zpe.gov.pl/a/nie-po-to-sie-zyje-zeby-jesc/DRxK8a2nM
https://zpe.gov.pl/a/smiac-sie-czy-plakac—czyli-o-skapcu-moliera/DsctS6png
https://zpe.gov.pl/a/wprowadzenie/D15Hb0m8C – komizm wśród zwierząt
dlaczego coś nas śmieszy?

Komizm w „Skąpcu” Moliera:
„Skąpstwo w tym nasileniu, w jakim widzimy je u Harpagona, posiada dwa oblicza: jedno straszne, odrażające, drugie komiczne swą prostolinijnością, rozbrajające przez naiwność jego monomanii.”
Źródło: Tadeusz Boy-Żeleński, Molier, Gdańsk 2000, s. 139.

s. 238-239 w podręczniku

• paralela – zestawienie cech analogicznych w rzeczach porównywanych, szerzej: cechy podobne, analogiczne;
• inercja – bierność, bierne poddawanie się czemuś;
• konspiracja – tajna, nielegalna działalność skierowana przeciwko istniejącej władzy, ogólniej: działanie w ukryciu.

Epitety wartościujące:

LO XVII może się szczycić pięknym, wysokim gmachem przy ulicy tęczowej. Zbudowane z czerwonej cegły ma nowoczesną i funkcjonalną plombę z okresu powojennego. W środku panuje przyjazna, nieformalna atmosfera. Brak dzwonków zapewnia jeśli nie błogą ciszę (o to trudno przy tylu nastolatkach), to na pewno przyjazny nauce spokój.

„Paryż to istny ocean. Na próżno sondę zapuszczać będziecie, nigdy nie zbadacie jego głębokości. Możecie go zwiedzać i opisywać; ale na cóż się zdadzą wasze starania? Tylu jest badaczy sumiennych, co się tym morzem zajmują, a jednak pozostanie tam wiecznie jakaś ustroń nietknięta, jakaś nieznana pieczara, znajdą się zawsze kwiaty, perły, potwory, coś niesłychanego, o czym zapomnieli nurkowie-literaci.”
Honoriusz Balzak, Ojciec Goriot, tłum. Amelia Bortnowska, Poznań 2007, s. 12.

Praca parami – analiza i interpretacja fragmentu powieści

+ wskaż z uzasadnieniem, które aspekty konwencji realistycznej są realizowane w tym fragmencie.

Zadanie domowe: wybierz XIX-wieczny obraz realistyczny, który najlepiej koresponduje z treścią lektury. Zapisz autora i tytuł.
Napisz krótkie (ok 100 słów) uzasadnienie, powołując się na konkretne fragmenty powieści Balzaka i odwołując do konkretnych elementów obrazu.
Proponowane obrazy:
– Édouard Joseph Dantan, Salon (Un Coin du Salon),
– Victor Gabriel Gilbert – obrazy przedstawiające targ
– Gustave Caillebotte – obrazy przedstawiające Paryż w deszczowy dzień
https://artsandculture.google.com/ – strona + darmowa aplikacja Google

Jak w utworach literackich kreowana jest przestrzeń i jaka jest funkcja takiej kreacji w danym utworze?
W pracy odwołaj się do:
• wybranego opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe Brunona Schulza
„Ojca Goriot” Honoriusza Balzaka,
• innych utworów literackich z dwóch różnych epok.
• wybranego kontekstu.

*metoda millieu – czyli z fr. technika środka. Jest to zabieg polegający na charakteryzowaniu postaci przez ukazanie tego, co je otacza: ich mieszkań, przedmiotów, którymi się otaczają, a nawet… znajomych. Konkretne przykłady? Spójrzmy, jak wiele możemy się dowiedzieć o Izabeli Łęckiej (Lalka) na podstawie opisu jej sypialni czy o Ignacym Rzeckim na podstawie opisu jego skromnego, staromodnego mieszkania! To wyrafinowana metoda: autor nie informuje nas wprost, że panna Łęcka miała bardzo dobry gust, wyrafinowany smak, opisuje przedmioty, które kupowała ona (na krechę) w sklepie Wokulskiego oraz jej stroje i biżuterię. Ten specyficzny typ opisu znamy z dzieł Balzaka. Służy on oryginalnemu przedstawieniu bohaterów dzieła.

> zapisz cytat:

„Zgromadzenie podobne (…) przedstawiało na małą skalę wszystkie składowe części społeczeństwa”

– czy rzeczywiście? bohater – informacje o pracy, zamożności – warstwa społeczna
s. 244-246

> Rozrysuj pensjonat i zapisz, kto gdzie mieszka. Sformułuj refleksję, dlaczego mieszkają w takiej konfiguracji?