Kategoria: Podstawówka

Cele lekcji:
– wiem, co to jest fraszka,
– potrafię wskazać cechy fraszki w utworze,
– omawiam zabiegi stylistyczne,
– określam temat wiersza,
– zapisuję utwór XVI-wieczny współczesną polszczyzną.

1. Co to jest fraszka?
2. Przeczytajmy kilka fraszek. Co je łączy?
3. Zapisujemy definicję + ciekawostki.
4. Wybieramy jedną fraszkę do wspólnej pracy, zapisujemy „z polskiego na nasze”.

Na następnej lekcji kontynuujemy!

1. Rozprawka: O człowieczeństwie świadczy człowiek. Nie każdy człowiek doświadcza człowieczeństwa. Na podstawie „Balladyny”, „Quo vadis” i II cz. „Dziadów” ustosunkuj się w rozprawce do tematu.
2. Recenzja: Korzystając z materiałów napisz recenzję obejrzanego spektaklu teatru telewizji „Balladyna”.
3. Opis obrazu: Napisz opis wybranego obrazu. Obraz mógł być inspiracją dla „Quo vadis” – uwzględnij to i wykaż się znajomością lektury.
   Opowiadanie: Napisz opowiadanie o spotkaniu Aliny i Balladyny z Sabiną Poppeą oraz Pomponią Grecyną. Uwzględnij cechy charakteru wszystkich kobiet . Wykaż się znajomością obu lektur.
4. Opowiadanie: Napisz opowiadanie, w którym Alina zanosi pierwsza dzban malin do chaty. Uwzględnij w opowiadaniu losy pozostałych bohaterów „Balladyny”. Wykaż się znajomością lektury.

… czyli lepieje i limeryki

Limeryk
– krótka forma wierszowana, która pod względem treści jest rymowaną anegdotą,
– posiada pięć wersów,
– układ rymów limeryku: a a b b a (pierwszy, drugi i ostatni wers rymują się ze sobą; trzeci i czwarty natomiast ze sobą),
– w pierwszym wersie wprowadzony zostaje bohater i miejsce, w którym dzieje się akcja (zazwyczaj: „pewien ktoś, skądś”, np. „Pewien rybak na Gwadelupie…”; „Karolina – mieszkanka Krakowa…”)
– drugi wers zawiera zawiązanie akcji lub określa jakąś właściwość lub umiejętność bohatera,
– wersy trzeci i czwarty opisują rozwój i kulminację opowiadanej historii, anegdoty,
– piąty (ostatni) wers to zaskakujące, nieoczekiwane rozwiązanie akcji, często absurdalna puenta.

Przykład:
Był Polak co winem częstował Litwina
Że wynikł stąd spór pewnie wina to wina
Ścierały się srogo
I Orzeł i Pogoń
W wyzwiskach „Panisko” „Boćwina”

Quo vadis zapytałby strony Winicjusz
Polaka z Litwinem nie łączy dziś nic już
Patriota naciera
Bo Litwin się spiera
Że wieszcz nasz się zwał Mickiewiczius
/Jacek Kaczmarski/

Lepiej

To krótki, jednozdaniowy, często nonsensowny, groteskowy wierszyk, standardowo składający się z dwóch wersów. Pierwszy wers lepieja zazwyczaj opisuje jakieś bardzo przykre w skutkach zdarzenie, drugi natomiast stwierdza, że jest ono i tak lepsze od czegoś (pozornie) nieszkodliwego.

Pierwszy wers zaczyna się przysłówkiem „lepiej” lub przymiotnikiem „lepszy, lepsza, lepsze”, a drugi spójnikiem „niż” lub „niźli”. Standardowo, każda z obu linijek lepieja zawiera 8 sylab.

Typowy przykład (autorstwa Wisławy Szymborskiej): „Lepszy piorun na Nosalu / niż pulpety w tym lokalu.”

” – Czy pamiętasz, jak byliśmy razem u Aulusa Plaucjusza¹ i tam po raz pierwszy widziałeś boską dziewczynę, którąś sam nazwał jutrzenką i wiosną? Pamiętasz tę Psyche², tę nieporównaną, tę najpiękniejszą z dziewic i z waszych bogiń?
Petroniusz patrzył na niego z takim zdziwieniem, jakby chciał sprawdzić, czy głowa jego jest w porządku.
– Po jakiemu ty mówisz? – rzekł wreszcie. – Oczywiście, że pamiętam Ligię.”

Winicjusz, opisując Ligię, stara się:
A. opisać niezwykłe kobiece piękno  
B. pokazać wielkość i dobroć postaci
C. scharakteryzować dziewczynę      
D. zwrócić uwagę na zachowanie kobiety

Winicjusz, opisując Ligię, używa:
A. metafor, aby opisać niezwykłe kobiece piękno  
B. porównań, aby pokazać wielkość i dobroć postaci
C. epitetów, aby scharakteryzować dziewczynę      
D. wyliczeń, aby zwrócić uwagę na zachowanie kobiety

Przy ocenianiu prac pisemnych nauczyciel stosuje następujące zasady przeliczania punktów na ocenę:
1) poniżej 33% możliwych do uzyskania punktów – niedostateczny
2) 33% – 49% – dopuszczający
3) 50% – 74% – dostateczny
4) 75% – 89% – dobry
5) 90% – 99% – bardzo dobry
6) 100% lub ocena bardzo dobra i zadanie dodatkowe (do decyzji nauczyciela) – celujący.

https://vod.tvp.pl/video/balladyna,balladyna,56994455

Jak napisać recenzję? podręcznik, strona 331 i następne.

Dramat Juliusza Słowackiego „Balladyna” to jedno z najbardziej rozpoznawalnych dzieł autora. Spektakl telewizyjny wyreżyserował Wojciech Adamczyk.
Sztuka, napisana w 1834 roku, powstała z fascynacji słowiańszyzną, zaś jej fabuła zainspirowana została „Snem nocy letniej” i „Makbetem” W. Shakespeare’a. Wojciech Adamczyk w swojej interpretacji rezygnuje z elementów ludyczności nadając opowieści mroczny charakter. Osią konfliktu staje się relacja dwóch silnych kobiecych indywidualności: Balladyny i Goplany. Świat opisywany przez Słowackiego jest mroczny i gęsty od namiętności. Egzotyczny krajobraz europejskich, pogańskich mitologii połączony będzie z estetyką wczesnochrześcijańską. Dla widza przyzwyczajonego do „szkolnej interpretacji” dramatu nowością będzie przejmująco współczesna wizja ludzkich losów w oryginalnym ujęciu.  

Obsada: Katarzyna Ucherska (Balladyna), Paulina Szostak (Alina), Dorota Chotecka (Wdowa), Lidia Sadowa (Goplana), Sławomir Grzymkowski (Skierka), Wojciech Brzezinski (Chochlik), Grzegorz Daukszewicz (Grabiec), Kacper Matula (Filon), Stanisław Brejdygant (Pustelnik), Adrian Zaremba (Kirkor), Mateusz Weber (Rycerz I), Adam Biedrzycki (Gralon), Sławomir Głazek (Rycerz III), Modest Ruciński (Kostryn), Krzysztof Gosztyła (Kanclerz), Sławomir Holland (Sługa I), Tomasz Zaród (Pierwszy ze szlachty), Witold Wieliński (Drugi ze szlachty), Dominik Bąk (Poseł miejski), Sebastian Świerszcz (Drugi z posłów), Przemysław Glapiński (Lekarz), Dariusz Dobkowski (Żołnierz II), Bartłomiej Krat (Żołnierz III), Iwona Rulewicz (Stara kobieta)

Autor: Juliusz Słowacki

Scenariusz telewizyjny i reżyseria: Wojciech Adamczyk

Zdjęcia: Łukasz Łasica PSC

Scenografia: Marek Chowaniec 

Kostiumy: Katarzyna Adamczyk 

Muzyka: Piotr Salaber

Montaż: Marek Król PSM