Miesiąc: marzec 2023

Narysujcie w zeszytach „kartę lektury”:

Miejsce na tytuł i autora
rodzaj literacki – cecha, po której można poznać, – UWAGA, jest w podręczniku!
gatunek literacki – cecha, po której można poznać,
bohaterowie,
*bohaterowie dynamiczni,
zarys fabuły,
*najlepsza scena,
tematy poruszone w lekturze (w pracach na jaki temat można ją wykorzystać).

Praca w grupach:
– uzupełnijcie kartę pracy (podziel ie się zadaniami w grupie!)

UWAGA! należy podzielić się zadaniami w grupie!

picture book – książka obrazowa. Współcześnie książka obrazowa jest szybko rozwijającym się gatunkiem z pogranicza literatury i sztuk wizualnych. Słowo i obraz połączone w formie książki tworzą całościowy przekaz. Badacz tego typu książek Perry Nodelman mówił słowa mówią nam to, czego nie pokazują obrazy, zaś obrazy pokazują to, czego słowa nie mówią…
źródło: https://zpe.gov.pl/a/picture-book—ksiazka-obrazowa/DAu5sJhbc

Chcesz więcej? Autorka – Olga Tokarczuk opowiada tu krótko (4′) o swojej opowieści: https://www.youtube.com/watch?v=Km4dQwTT8qI

Animacje poklatkowe inspirowane tekstem (5′): https://www.youtube.com/watch?v=9HYLS2eAfZw
https://www.youtube.com/watch?v=JAYKJD-z1L8
Interpretacja muzyczna:
https://www.youtube.com/watch?v=yuQp4V20lkw

21 marca uznano Światowym Dniem Poezji

Wisława Szymborska, Niektórzy lubią poezję – prezentacja

O Wisławie Szymborskiej – Polimaty

Leopold Staff, Ars Poetica

Echo z dna serca, nieuchwytne,
Woła mi: „Schwyć mnie, nim przepadnę,
Nim zblednę, stanę się błękitne,
Srebrzyste, przezroczyste, żadne!”

Łowię je spiesznie jak motyla,
Nie, abym świat dziwnością zdumiał,
Lecz by się kształtem stała chwila
I abyś, bracie, mnie zrozumiał.

I niech wiersz, co ze strun się toczy,
Będzie, przybrawszy rytm i dźwięki,
Tak jasny jak spojrzenie w oczy
I prosty jak podanie ręki.

Cyprian Kamil Norwid, OGÓLNIKI^[1].

Gdy z wiosną życia duch artysta
Poi się jej tchem, jak motyle,
Wolno mu mówić tylko tyle:
«Ziemia jest krągła — jest kulista!»

Lecz, gdy późniejszych chłodów dreszcze
Drzewa wzruszą i kwiatki zlecą,
Wtedy dodawać trzeba jeszcze:
«U biegunów spłaszczona nieco…»

Ponad wszystkie wasze uroki,
Ty, poezjo, i ty, wymowo,
Jeden — wiecznie będzie wysoki:
Odpowiednie dać rzeczy słowo!

*** (Wiosna przyszła)
Andrzej Poniedzielski

Wiosna przyszła z tą swoją zielenią
blade toto , niemrawe , brudzi
zanim jakie kwiatki wystrzelą
to nastęka się , namarudzi…
No i co ,że ptacy wrócili?
No i co , że fruwają w parkach?
-tyle że w jakich drzewach czy hebziach
z przeproszeniem złożą swe jajka
Te zającki, królicki, kacuski
wszędzie- w lasach, po łąkach, po domach
Mam się cieszyć, że „budzi się życie”
– mam się cieszyć, że budzi się komar?

Przyszła wiosna z tą swoją nadzieją
blade toto, niemrawo się dłubie
Pytam – czemu NA SZCZĘŚCIE?
Pytam – czemu NAJBARDZIEJ?
Pytam – …czemu ja tak to lubię?

Inne wiosny:
K. K. Baczyński, Wiosna
Bolesław Leśmian, Wiosna
Julian Tuwim, Już w powietrzu wiosnę słyszę
Jan Brzechwa, Przyjście wiosny
Maria Konopnicka, Powitanie wiosny
Bolesław Leśmian, Wiosna (Łąka)

Cechy tych stylów: Proste kształty geometryczne; stosowanie linii krzywych; naśladowanie natury; stosowanie żywych kolorów; skupienie się na funkcjonalności; monumentalizm – wielkie rozmiary; wyrażanie emocji; symetria; unikanie symetrii i regularności; używanie ograniczonej gamy barwnej; obrazy tworzone przy pomocy kropek farby; poruszanie tematów społecznych; uproszczone kształty; zniekształcony obraz rzeczywistości; prostota; oszczędność w detalach; dużo zdobień; dbałość o detale; tematyka (tu trzeba powiedzieć, jaka)…

Ładnie tak kłamać? Kłamstwo dla dzieci i jego skutki

1. Wypisz definicję kłamstwa dla dzieci (zacytuj).
   
2. Uzupełnij zdanie:
   Fragment o nauczaniu na matematyce, że wykładnikiem potęgi musi być liczba naturalna jest: a) argumentem b) przykładem i służy w tekście c) zilustrowaniu tego, o czym jest tekst d) rozśmieszeniu czytelnika

3. Autor stopniuje potencjalne negatywne skutki kłamstw dla dzieci. Zapisz przykłady, których skutki są wg tekstu:
   Najgorsze:
   Gorsze:
   Złe:
   Neutralne:

4. O uproszczeniach w podręcznikach do historii autor twierdzi, że: „bywają podstawą do wyrobienia sobie szeroko rozumianych poglądów geopolitycznych.” O jakie poglądy geopolityczne chodzi?
   
5. W tekście jest wiele pytań retorycznych. Jaką pełnią funkcję?
   
6. Wypisz z tekstu argumenty za i przeciw kłamstwom dla dzieci w szkole.

KONCERT JANKIELA – Adam Mickiewicz, „Pan Tadeusz”, księga 12, wers od 647

propozycja lekcji Radosławy Górskiej

Cele lekcji:
 1. zaobserwować, jak Jankiel muzyką opowiada historię Polski;
2. podpatrzeć, jak Adam Mickiewicz słowami oddaje muzykę.

Jankiel – cytaty

Omówienie koncertu: Wiedza z Wami podstawówka – przede wszystkim dla nieobecnych.

Zadanie: wypisz 5 wydarzeń historycznych (w pionie, w formie tabeli)
Jak reagowali słuchacze?

Z fragmentów, które opisywaliście, wypiszcie: epitety, porównania i personifikacje.

*ONOMATOPEJA i ALITERACJA – sprawdź lub przypomnij sobie, co to, i znajdź przykład w tekście. Po co Mickiewicz użył tych środków?

KONCERT MOCHNACKIEGO – Jan Lechoń, „Mochnacki„

Kim był Maurycy Mochnacki? Kiedy odbył się ten koncert? Jak wyglądała sytuacja polityczna w tym okresie? Gdzie odbył się koncert?

Co jest głównym tematem tego wiersza? W jaki sposób poeta buduje nastrój w wierszu? Wymień kolory, które dominują w utworze. Jaką mają one symbolikę? Jakie motywy przewijają się przez ten koncert?

1. kultura dwudziestolecia międzywojennego (podr, s. 176-179):
   a) znam i rozpoznaję style w malarstwie: abstrakcjonizm, futuryzm, ekspresjonizm, surrealizm (Picasso, Dali, Tamara Łempicka, Duchamp i innni);
   b) znam i rozpoznaję style w architekturze: modernizm, art deco;
   c) wskazuję przyczyny (genezę) zmian w sztuce i architekturze.
2. poezja dwudziestolecia (podr. s. 180-186, ale i wiedza wcześniejsza):
   a) potrafię określić temat wiersza;
   b) rozpoznaję środki stylistyczne i wskazuję ich funkcje;
   c) poznaję i opisuję podmiot liryczny;
   d) własnymi słowami opisuję obrazy poetyckie;
   e) rozpoznaję nawiązania literackie i kulturowe;
3. Socjolekty (podr, s. 193, ale i ZPE)- co to jest, gdzie i kiedy występuje, jakie są przyczyny ich powstawania, jakie mają cechy, jakie pełnią funkcje.
4. „Artysta” Mrożka (podr, s. 187- 189) – znam tematykę utworu, potrafię odnaleźć w nim żart, ironię, groteskę; formułuję własne sądy na tematy poruszone w tekście.

Poezja: zwróćcie szczególną uwagę na neologizmy (powtórka ze słowotwórstwa: od jakich słów został stworzony neologizm, co znaczy), kolokwializmy (słowa należące do mowy potocznej i co robią w wierszach), groteskę, kontrast, ironię, żart.
Wiersze do opracowania (któreś z nich będą na sprawdzianie):
Jan Lechoń, ***[Pytasz, co w moim życiu rzeczą główną] -pomoc: https://view.genial.ly/63dc3d0908703000115c9cfc
Jan Lechoń, Herostrates
Bolesław Leśmian, Urszula Kochanowska,
Julian Tuwim, Czereśnie,
Leopold Staff, Ars Poetica,
Leopold Staff, Odys,
Jarosław Iwaszkiewicz, Do przyjaciela wroga,
Kazimierz Wierzyński, Przebity światłem,
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Miłość (Nie widziałam cię już od miesiąca…),
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Morze i niebo.