to krótka nowela Elizy Orzeszkowej o ogromnym wpływie na polską kulturę i sposób mówienia o historii. streszczenie (absolutne minimum) prezentacja z planem wydarzeń

Obraz powstania i powstańców oraz co z tego wynikło.

Jakie znamy sposoby przedstawiania wydarzeń historycznych, zwłaszcza związanych z obroną państwowości?

Uzupełnienie str. 126:

„I głos jego słyszałyśmy z brzmieniem jak stal dzwoniącym, rozkazującym, niekiedy aż groźnym. Tak grzmieć musiał w wąwozie termopilskim głos Leonidasa.
Skąd wiemy o Leonidasie? Pra-pra-ojcom naszym opowiadały o nim pra-pra-ojce wiatrów prędkich i nikt nie zgadnie, kędy, jak, kiedy o rzeczach wielkich i o rzeczach wiecznych rozpowiadają wiatry drzewom, drzewa chmurom, chmury gwiazdom, gwiazdy duchom, a baśnie i pieśni, wieści i powieści płyną jak świat szeroko i jak wieczność długo…
Czy Leonidas wiedział, że gdy wąwóz termopilski trupami hufca swojego zasypie, stopa niewoli ziemi greckiej nie dosięże? Jeżeli wiedział, błogo mu było uściełać tę krwawą zaporę i jako pieczęć składać na niej siebie!
Ten nie wiedział. W orężnych sprawach ludzkich biegłym był, biegłość ta w dalekowidztwo wzrok mu zaostrzała, spostrzegał wyłaniającą się zza dnia ofiar i boju potworną, czarną noc.
Jednak szedł i prowadził, bo taka była moc słupa ognistego, który wówczas nad ziemią wzbił się, taka tęsknota za obiecaną, oczekiwaną, za upragnioną, płomiennie kochaną krainą wolności i taki był krzyż narodu jego ciężki, nieznośny…”

z. 6/127 Udowodnij, że postać Traugutta została wyidealizowana. Weź pod uwagę 3 odniesienia historyczne/religijne/literackie.

s. 128 – nawiązanie do siewu: mitologizacja czy sakralizacja?

z. 13/131

Wypracowanie:
1. Rola przyrody w literaturze.
2. Pamięć o zrywach narodowych w literaturze.
3. Miłość do ojczyzny – siła budująca czy niszcząca?
4. Niebezpieczeństwa idealizowania rzeczywistości.

Omów zagadnienie na podstawie utworu „Gloria victis” Elizy Orzeszkowej i dowolnego innego utworu literackiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrane konteksty.

Historia:

• Rewolucje polityczne
• Rewolucje w rozwoju
• Rewolucje spoleczno-obyczajowe

Sztuka:

• Delacroix, „Wolność wiodącą lud na barykady”, https://niezlasztuka.net/o-sztuce/eugene-delacroix-wolnosc-wiodaca-lud-na-barykady/

Literatura:

• Krasiński, „Nie-boska komedia”,
• Fredro, „Gwałtu, co się dzieje”,
• Żeromski, „Przedwiośnie”,
• Witkacy, „Szewcy”,

Poezja:

• Jacek Kaczmarski, „Mury”
  (komentarz autora)

1. Argumentacja – film (pierwsze 5′) (z „Lalką” w tle)
2. Funkcjonalne użycie tekstów – konkretne fakty z lektury, zinterpretowane adekwatnie do argumentacji
3. Konteksty – film 6′ (z „Lalką” w tle)
   Komentarz do zadania z wyszukiwaniem kontekstów (samotność)
   Tekst do wyszukania argumentów i kontekstów (los, od str.4.)
4. Spójność i struktura – ocena pracy (od str. 17)

To ważne, by rozumieć, na czym polegają podstawowe różnice między rozprawką na egzaminie ósmoklasisty a wypowiedzią argumentacyjną na maturze (poziom podstawowy).
▪ Po pierwsze – do sformułowania stanowiska nie wystarczy prosta odpowiedź na pytanie o rozstrzygnięcie zawarte w temacie. Polecenia maturalne nie zawierają takich pytań, są raczej zaproszeniem do rozważenia jakiegoś problemu.
▪ Po drugie – w argumentacji zdający nie może posługiwać się tylko wiedzą o elementach fabuły przywołanych przez siebie utworów. Argumentowanie wymaga od niego umiejętności interpretacyjnych, odwoływania się do sensów tekstów, ich problematyki, często także umiejętności analitycznych.
▪ Po trzecie – argumentacja powinna pokazywać różne perspektywy i ujęcia problemu, także odnoszące się do wiedzy o kontekstach.

Matura ustna z „Przedwiośniem” w tle – pytanie niejawne od 2:34

„Magia” liczby 3:  third time’s a charm, third time lucky, a la tercera va la vencida
Бог троицу любит, trio plaĉas al Dio,
alle gode ting er tre, aller guten Dinge sind drei,

https://zpe.gov.pl/a/film/DFIwpJP7u – katastrofizm Witkacego i Spenglera od 5:33.

Katastrofizm „Szewców” – analiza zakończenia

Kim jest szewc?
Szewc w polskiej kulturze:
-> legenda o smoku wawelskicm (szewczyk Skuba / szewczyk Dratewka w baśni Janiny Porazińskiej);
-> „kląć jak szewc”;
*-> Bolesław Leśmian, „Szewczyk” https://polska-poezja.pl/lista-wierszy/233-boleslaw-lesmian-szewczyk;
*-> film, musical, „Kinky Boots” (2005, 2013)

Jak klną Szewcy Witkacego? – o języku dramatu: zpe https://zpe.gov.pl/a/przeczytaj/D16N24jBo

Jezyk „Szewców” – quiz

1. Podpisz się, zapisz tytuł i autora otrzymanego wiersza;
2. (0-1) Rozpoznaj, z której grupy poetyckiej pochodzi ten wiersz;
3. (0-4) Znajdź dwa dowody, że wiersz realizuje poetykę tej grupy (podaj cechę poetyki grupy i zilustruj przykładem);
4. (0-2) Wskaż, skąd pochodzi i co oznacza ta nazwa;
5. (0-1) Z którego kraju założyciele grupy czerpali inspiracje?
6. (0-2) Wymień dwóch (innych niż wymieniony autor) członków tej grupy (imiona i nazwiska);
7. (0-1) Podaj tytuł pisma, które wydawała/wydała ta grupa.

W czerwcu 1921 roku Bruno Jasieński zredagował i wydał 4-stronicowe pismo „JEDNODŃUWKA FUTURYSTUW mańifesty futuryzmu polskiego wydańe nadzwyczajne na całą Żeczpospolitą Polską”, zawierające m.in. „Mańifest w sprawie natyhmiastowej futuryzacji żyća”, „Mańifest w sprawie ortografji fonetycznej”, „Mańifest w sprawie poezji futurystycznej” oraz „Mańifest w sprawie krytyki artystycznej”.
Później je uzupełniono i przedrukowano je w tym samym roku jako:

Podręcznik, s.62.

Podsumowanie 7′
powtórzenie quiz

Cele lekcji:
– znacz ramy czasowe epoki,
– znasz nazwy epoki i potrafisz je wyjaśnić,
– wyjaśniasz główne przyczyny nastania nowej epoki (zmiany paradygmatu myślenia),
– wskazujesz główne prądy filozoficzne epoki oraz ich przedstawicieli,
– wymieniasz pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki.

gazeta ze wstępem

Zadanie: Narysuj oś czasu i zaznacz na niej ramy czasowe epoki:
dla Europy zachodniej ok. 1840 – 1880, dla Polski 1864 – ok. 1890.
Porównaj te dane (wcześniej, później, dłużej, krócej) i sformułuj wnioski z tego zestawienia, np.: W Polsce epoka ta rozpoczęła się …., poniważ… ; W Europie epoka trwała …, więc można wnioskować, że jej idee…
[możesz spojrzeć na tablicę chronologiczną (s. 8-9), JEŚLI masz podręcznik]

realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska do wyboru:
Honoré de Balzac, Ojciec Goriot (11h) – wybór GWO,
o studencie w wielkim mieście – Paryżu i o dwóch pięknych kobietach wychowanych przez bogatego handlarza.
Charles Dickens, Klub Pickwicka (36h),
o literatach z klubu, którzy podróżują sobie i obserwują społeczeństwo; komedia obyczajowa.
Mikołaj Gogol, Martwe dusze (11h),
komedia obyczajowa o oszuście, który skupuje nazwiska martwych chłopów.
Gustaw Flaubert, Pani Bovary (13h),
o kobiecie, która wychodzi za mąż nie z miłości i jak to się może skończyć.

Baku (brak ojca – rewolucja – praca przymusowa – śmierć – praca przymusowa jako grabarz);
Droga przez Rosję (szklane domy);
Warszawa (praca z rządem);
Pod Warszawą (walka o Polskę);
Nawłoć (życie w dworku szlacheckim);
Chłodek (obserwacje chłopów);
Warszawa (wiece i praca rządowa).

Uczeń po lewej stronie ławki: Omów wpływ podróży (kolejnych mejsc) na rozwój bohatera (topos homo viator).

Po prawej stronie: Omów wpływ relacji na przemiany bohatera.

rewolucja 1. «zbrojne wystąpienie dużej części społeczeństwa przeciw istniejącej władzy, mające na celu zmianę ustroju w państwie» 2. «proces gwałtownych zmian w jakiejś dziedzinie» 3. pot. «intensywny, nieprzyjemny proces zachodzący w organizmie człowieka» 4. pot. «duża zmiana» /sjp.pwn.pl/

W znaczeniu szerokim i metaforycznym: wszelką szybką i gwałtownych zmiana (np. Rewolucja obyczajowa, kulturowa; przemysłowa, naukowa, techniczna; społeczno-gospodarcza; polityczno-ekonomiczna). /encyklopedia.pwn.pl/

Na jutro: dantejskie sceny; obraz rewolucji w „Nie-boskiej komedii” Krasińskiego – konkretne przykłady.

Rewolucja w „Przedwiośniu” – np. w podręczniku s. 83-89; w tekście lektury: