Miesiąc: grudzień 2021

Jakie potrawy znajdują się na Waszych Wigilijnych stołach? Czy są wśród nich takie, za którymi nie przepadacie? Co zrobiłaby z nimi poetka, noblistka?

Lekcja przygotowana przez Bożenę Furgol:

Lepiej walczyć ze zgrajką orków
niż spróbować pomidorków /Amelia/

Lepiej żabę połknąć w szkole
niż grzybową mieć na stole /Kacper/

Lepszy szybki gryz mappeta
niż z rosołu galareta /Ewa/

Niech mnie szybko ktoś przejedzie
jeśli mam skosztować śledzie /Malina/

Lepiej wynieść się z Trójmiasta
niż spróbować kęsa ciasta /Julia/

Lepiej dostać z bani
niż pierogi jeść z grzybami /Gabriel/

Lepiej po rozgrzanych kamieniach łazić
niż karpia wigilijnego smażyć /Franek/

Lepsze jakieś bujne diety
niż domowe jeść krokiety /Gabryś/

Lepiej pięścią dostać w łeb
niż sałatkę rybną zjeść /Miłosz/

Lepiej życie spędzić w biedzie
niż jeść wigilijne śledzie /Anna/

Lepsza każda jest ohyda
niż ta w galarecie ryba /Anna/

Lepiej święta mieć wesołe
bez tych ohydztw na swym stole!

Lekcja wg pomysłu Joanny Niewiadomskiej-Serafinko

Jakie środki stylistyczne znajdujemy w tekście?
Jaka jest ich funkcja?

Kolęda „Nie było miejsca dla Ciebie”, została napisana w Krakowie w roku 1932, przez ojca Mateusza Jeża. Muzyka została skomponowana dopiero w roku 1938 przez ojca Józefa Łasia. Kolęda ta po raz pierwszy została zaśpiewana 2 lutego 1939 roku w sali Domu Sodalicyjnego im. Piotra Skargi w Nowym Sączu. Jej wykonawcą był chór gimnazjalny z Mielca. Fakt ten miał ogromny wpływ na późniejszą popularność kolędy właśnie w regionie nowosądeckim, gdzie po dziś dzień jest najchętniej śpiewaną kolędą.

Zbierzcie odpowiedzi na pytania: co to jest? co oznacza? do czego służy? jakie budzi skojarzenia? jaką ma funkcję na powyższym obrazie?
1. Róża wiatrów, 2. Gwiazda betlejemska, 3. znak drogowy, 4. rzeczy zebrane wokół Józefa.

Konto Borysa Fiodorowicza: https://www.instagram.com/p/CWbR6kOIFI7/ 

Kontekst: posłuchaj poniższej kolędy i zastanów się, o jakie Boże Narodzenie w niej chodzi? Dlaczego Bóg jest „tęczowy”?

Wywiad: reakcje czytelników 0:55, geneza bohaterki 4:20

Śpiulkolot, naura, mrozi? Młodzieżowe słowo roku 2021

1. Podaję co najmniej 2 przyczyny powstawania nowych wyrazów.
2. Odróżniam wyraz podstawowy od wyrazu pochodnego.
3. Tworzę wyrazy pochodne od wyrazu podstawowego.
4. Wiem, co to jest formant i podstawa słowotwórcza. Definiuję je samodzielnie.
5. Wskazuję  w wyrazie pochodnym podstawę słowotwórczą i formant.
6. Wskazuję oboczności w podstawie słowotwórczej.

Podręcznik, strony 225-228

Propozycja notatki:

Podręcznik, s. 101

Cele lekcji: wiem, czym są archaizmy,
umiem rozpoznać w tekście i nazwać 5 rodzajów archaizmów (fleksyjne, fonetyczne, składniowe, leksykalne i znaczeniowe).

Notatka: 5 pól z 5 rodzajami archaizmów i przykładami z trenów/Opowieści wigilijnej.

Memory archaiczne

Charles Dickens, Opowieść wigilijna, fragmenty:
Na kominku w pobliżu Scrooge’a tlał bardzo skromny ogień; ale w izdebce pomocnika żarzył się omdlewająco jeden tylko węgielek. Zziębnięty pracownik nie mógł jednak podsycić ognia, ponieważ Scrooge trzymał skrzynię z węglami w swoim pokoju, a ile razy pomocnik wszedł z łopatką, pryncypał zawsze mu groził, że będą musieli się rozstać, wskutek czego biedny pomocnik obwinął szyję białym szalikiem i usiłował ogrzać się przy świecy; ponieważ atoli nie posiadał dość bujnej imaginacji, usiłowania były bezskuteczne.

Składy drobiu i wiktuałów pourządzały tak imponujące widowiska, że zdawało się, iż pozioma myśl kupna, sprzedaży i targu nie może mieć z nimi nic wspólnego.

Zajmował lokal, w którym ongiś mieszkał jego zmarły wspólnik.

Zupełnie uspokojony, Scrooge zamknął drzwi na dwa spusty, co nie było jego zwyczajem i tak ubezpieczywszy się od wszystkich możliwych niespodzianek, zdjął chustkę z szyi, włożył szlafrok, pantofle i szlafmycę, po czym usiadł przed kominkiem, zabierając się do spożycia kleiku.

— Poznaję go, to duch Marleya!
Tak, to był on. Ta sama twarz, zupełnie ta sama. I ubrany był zupełnie tak, jak się zwykle ubierał Marley. Ten sam harcap, ta sama kamizelka, te same spodnie i buty; chwosty przy butach dziwnie były najeżone, jak również harcap, poły surduta i włosy na głowie…
— Kto jesteś?
— Zapytaj racze: kim byłem — zabrzmiała głucha, przytłumiona odpowiedź.
— Kimże więc byłeś? — zapytał Scrooge, podnosząc głos. — Jak na ducha, jesteś bardzo drobiazgowy.
— Jesteś w okowach, jak widzę — rzekł Scrooge z drżeniem. — I powiedzże mi:dlaczego?

Ćwiczenia:
Winicjusz- przemiana
Postacie – podział
Wartości bohaterów zbiorowych

Zadanie w grupach:
przygotuj krótką notatkę nt. bohatera (numer bohatera = numer grupy)
Ogólne pytania: kim jest, jakimi wartościami się kieruje

1. Neron
   Co wiemy o jego przeszłości? Jaką miał władzę?
   Jak Sienkiewicz opisuje jego wygląd?
   Jaka atmosfera panowała w Rzymie za jego rządów? Jakimi ludźmi się otaczał?
   Do czego przywiązywał wagę? Jak spędzał czas?
   W jaki sposób traktował ludzi ze swego otoczenia? Jak i dlaczego pozyskiwał sobie względy ludu?
   Jak zachowywał się pod koniec swego panowania? Jak zginął

2. Petroniusz
Jaki nosił przydomek i czym było to uzasadnione? Jaką miał pozycję na dworze Nerona?
Jaki wiódł tryb życia? Czym się interesował?
Co było dla niego ważne?
Jaki był jego stosunek do cezara, a jaki – do ludzi, którzy otaczali władcę? Czym zasłużył sobie na łaskę cezara?
Czym się wyróżniał na tle innych ludzi z otoczenia cezara? Dlaczego się zdecydował popełnić samobójstwo?
Jak się przygotował do śmierci?

3. Apostoł Piotr
W jakich okolicznościach poznajemy tę postać? Czego dowiadujemy się o jego przeszłości?
Jak traktowali go chrześcijanie? Kim dla nich był?
Czego nauczał?
Jaki był jego stosunek do ludzi?
Jak się zachowywał w obliczu zagrożenia? Komu i czemu był wierny?
Jak oceniał sytuację Rzymu?

4. Chilon Chilonides
Kim był?
W jakich okolicznościach go poznajemy? Do jakiego zajęcia się najął i dlaczego?
Do jakich sposobów się uciekał, aby się wywiązać z zadania?
Jaki był jego stosunek do ludzi wysoko urodzonych, a jaki – do biedaków?    Co było dla niego ważne?
Jakie czyny Chilona najgorzej o nim świadczą? Co spowodowało jego przemianę?
Jak się zachowywał w obliczu śmierci?

5. Tygellinus
Jaką pełnił funkcję na dworze cezara?
Jak się zachowywał wobec cezara, a jak wobec ludzi z otoczenia władzy? Kogo i za co szczególnie nienawidził?
Co był gotów zrobić, aby ratować siebie?
Jakie okoliczności wykorzystał do realizacji własnych planów? Kto mu sprzyjał?
Jak pokazywał swoją władzę?
Wobec kogo postępował ze szczególnym okrucieństwem?

6. Akte
Kim była? Jak wyglądała?
Co wiemy o jej przeszłości?
Jaki był jej stosunek do Nerona? Jak traktowała Ligię?
Jak oceniała postępowanie Winicjusza? Co sądziła o chrześcijanach?
O czym świadczą jej czyny?

7. Eunice
Kim była? Jak wyglądała?
Jakimi uczuciami darzyła Petroniusza? W jaki sposób je okazywała?
Dzięki czemu zyskała jego wzajemność?

8. Poppea Sabina
Jak wyglądała?
Co mówiono o niej w Rzymie? Jaki był jej stosunek do Nerona?
Za co znienawidziła Ligię i chrześcijan?
Jaki pomysł podsunęła cezarowi i jego ludziom w związku z pożarem Rzymu? W jaki sposób wykorzystała słowa Chilona?
Jakie osobiste przeżycie mogło zmienić jej nastawienie do Ligii i dlaczego ostatecznie tak się nie stało?
Jakie fakty świadczą o wyjątkowej niegodziwości Poppei?

Dla chętnych: oto 24 zadania na 24 dni, dzielące nas od Świąt Bożego Narodzenia. Tak jak Scrooge postanowił być lepszym człowiekiem, tak może ktoś z Was chciałby zostać mistrzynią lub mistrzem polskiego?

Jest to zadanie dodatkowe – codziennie wykonać krótkie polecenie. Oczywiście mogę (d)ocenić prace, które zobaczę. Norujcie gdzie chcecie, choć najlepiej – wszystkie 24 zadania w jednym miejscu.