Podstawa słowotwórcza (wyraz podstawowy) to wyraz, od którego tworzymy nowe wyrazy (młot).
Wyraz pochodny to taki wyraz, który został utworzony od innego wyrazu (młotek).
Słowotwórstwo jest działem nauki zajmującym się opisem wyrazów pochodnych i sposobem ich tworzenia.
Wyraz podstawowy – wyraz, od którego tworzymy wyrazy pochodne.
Wyraz pochodny – wyraz utworzony od innego wyrazu (wyrazu podstawowego).
Temat słowotwórczy – część wspólna wyrazu pochodnego i wyrazu podstawowego, zwykle jest to temat fleksyjny wyrazu podstawowego.
Formant – element, który odróżnia wyraz pochodny od wyrazu podstawowego.
ćwiczenie – 8 grup wskaż formanty, przy pomocy których utworzono wyrazy w tej grupie; podaj po jednym przykładzie innego zastosowania formantu, np: posiadanie danej właściwości/cechy: bordowy, morski (bordo, morze; formanty: -owy, -ski) – śniadaniowy, -piłkarski
Co może znaczyć to sformułowanie?Kim może być autor tego zdania?
Odpowiedzi na karteczkach – na tablicę.
• Jakie wrażenie robi na was główny bohater filmu, Marek Edelman? Jakimi słowami moglibyście go opisać? • Który fragment nagrania, która wypowiedź najbardziej zapadły wam w pamięć? • O czym, waszym zdaniem, jest ta animacja? Jaki jest jej główny temat?
2. Czy po filmie inaczej odpowiemy na pytania zadane wcześniej?
3. Praca w grupach: otrzymaliście kartki z fragmentami reportażu Hanny Krall i Marka Edelmana (zapis rozmowy) – odpowiedzcie w grupach na pytania. Porozmawiajcie chwilę (5′)
4. Informacje historyczne – ułóżcie slajdy zgodnie z kolejnością chronologiczną, nadajcie im tytuły.
5. Podsumowanie: dokończ wybrane zdanie: W historii, którą opowiedział Marek Edelman, najważniejsze było dla mnie… Jeśli chcemy pamiętać o powstaniu w getcie warszawskim, powinniśmy pamiętać o…
Napisz rozprawkę, w której rozważysz, czy dzisiejsi czytelnicy mogą w życiu kierować się wartościami wskazanymi przez bohaterów literackich. W argumentacji odwołaj się do wybranej lektury obowiązkowej oraz do innego utworu literackiego.
Wyobraź sobie, że spotykasz się z bohaterem/bohaterką lektury obowiązkowej. Napisz opowiadanie o tym spotkaniu, podczas którego przekonasz go/ją do zmiany wartości, którymi się kieruje. Wypracowanie powinno dowodzić, że dobrze znasz wybraną lekturę obowiązkową.
Praca powinna zawierać nie mniej niż 200 słów.
wartości – «zasady i przekonania będące podstawą przyjętych w danej społeczności norm etycznych» /sjp.pwn/
Miejsce na tytuł i autora rodzaj literacki – cecha, po której można poznać, – UWAGA, jest w podręczniku! gatunek literacki – cecha, po której można poznać, bohaterowie, *bohaterowie dynamiczni, zarys fabuły, *najlepsza scena, tematy poruszone w lekturze (w pracach na jaki temat można ją wykorzystać).
Praca w grupach: – uzupełnijcie kartę pracy (podziel ie się zadaniami w grupie!)
Tak wygląda instrukcja egzaminatoraA tak wygląda tabela oceny
Zadanie 1: znajdź bohatera o Twoim numerze w dzienniku. Zapisz w zeszycie, z jakiej lektury pochodzi i napisz min. 6 określeń, jakich możesz użyć, pisząc o nim. 1.Petroniusz, 2. Mały Książę, 3. Scrooge, 4. Pan Tadeusz, 5. Świtezianka, 6. Emilia Plater, 7. Balladyna, 8. Guślarz, 9. Skawiński, 10. Kogut, 11. Ordon, 12. Zośka, 13. Winicjusz, 14. Lis, 15. Marley, 16. Jacek Soplica, 17. Strzelec, 18. Pilot, 19. Kirkor, 20. Zły Pan, 21. Alek, 22. Rudy.
FRAZEOLOGIA
Dziesiąta woda po kisielu – to inaczej bardzo daleki krewny. Wyobraźcie sobie naczynie, w którym znajdował się kisiel, a następnie przepłukanie go wodą 10 razy. Co zostanie z kisielu po dziewięciokrotnej zmianie wody? No właśnie. Trudno będzie w tej wodzie znaleźć choć odrobinę kwaskowego deseru. Co ciekawe, w „Panu Tadeuszu” mowa jest o tym, że Hrabia dla Horeszków był dziesiątą wodą po kisielu.
Cisza jak makiem zasiał – Azjaci dziwią się naszemu chlebowi z makiem. Przecież mak jest narkotykiem! A w najlepszym razie ma właściwości usypiające. W tym miejscu znowu odwołamy się do dzieła Mickiewicza – w „Dziadach” gdy przybywają duchy, w grupie wieśniaków jest cicho jak makiem zasiał.
Krokodyle łzy – czy widzieliście kiedyś płaczącego krokodyla? My też nie. A powiedzenie „płakać krokodylimi łzami” oznacza, że czyjś płacz jest nieszczery. Co ciekawe, krokodyle mają wokół oczu gruczoły wydzielające sól. Łzy to jednak nie są. W opisie jakiej lektury możemy użyć tego określenia?
Zadanie2: Wybierz związek frazeologiczny, którego nie rozumiesz, narysuj do niego ilustrację w zeszycie: upiec dwie pieczenie przy jednym ogniu, poszło jak z płatka, spalić na panewce, ruski rok/miesiąc, nie zasypiać gruszek w popiele, sam jak palec, drzeć z kimś koty, patrzeć przez różowe okulary, wyszło szydło z worka, ręce opadają, na dwoje babka wróżyła, biały kruk, twardy orzech do zgryzienia, ni to ni sio, kula u nogi, kukułcze jajo, pies ogrodnika, czarny koń, pójść po rozum do głowy, wychodzić przed orkiestrę, wywiesić białą flagę, trzymać język za zębami, nie wszystko złoto, co się świeci, stanąć kością w gardle, siedzieć z założonymi rękami, z niejednego pieca chleb jeść, bać się jak ognia, bez ogródek, nie owijać w bawełnę, mieć duszę na ramieniu, być w siódmym niebie, (ostatni) gwóźdź do trumny, w gorącej wodzie kąpany, jak grzyby po deszczu, zdrów jak ryba, z dużej chmury mały deszcz, poszło jak po maśle.
Zadanie 3: Teraz wybierz frazeologizm, który już rozumiesz i napisz z nim zdania odnoszące się do dwóch lektur.
Olga Tokarczuk – autorka tekstuJoanna Concejo – autorka ilustracji
picture book – książka obrazowa. Współcześnie książka obrazowa jest szybko rozwijającym się gatunkiem z pogranicza literatury i sztuk wizualnych. Słowo i obraz połączone w formie książki tworzą całościowy przekaz. Badacz tego typu książek Perry Nodelman mówił słowa mówią nam to, czego nie pokazują obrazy, zaś obrazy pokazują to, czego słowa nie mówią… źródło: https://zpe.gov.pl/a/picture-book—ksiazka-obrazowa/DAu5sJhbc
