Tematy publicystyki pozytywistycznej w Polsce:
- Spór pozytywistów z romantykami: Aleksandra Świętochowskiego artykuł pt. My i Wy.
- Propagowanie pracy u podstaw, pracy organicznej, utylitaryzmu:
Piotr Chmielowski, Utylitaryzm w literaturze,
Aleksander Świętochowski, Praca u podstaw;
Dzięki rozwijaniu idei pozytywistycznych człowiek może osiągnąć szczęście. Tylko pamiętając o innych, pracując na ich rzecz, można czuć się naprawdę szczęśliwym. - Propagowanie równouprawnienia:
Elizy Orzeszkowej Kilka słów o kobietach. Pisarka ukazuje specyficzną sytuację kobiet, niechętny stosunek społeczeństwa do ich niezależności i nadziei na zmiany, które przyniesie postulowana przemiana świadomości społeczeństwa. - Propozycje dotyczące asymilacji Żydów:
Elizy Orzeszkowej: O Żydach i kwestii żydowskiej.
Po „wysadzeniu z siodła” szlachty przez uwłaszczenie chłopów i w związku z represjami postyczniowymi dotąd bogaci Polacy zaczęli zajmować się handlem i rzemiosłem – a tym dotąd zajmowali się w dużej mierze Żydzi. Konkurencja rynkowa wraz z odmiennością obyczajów prowadziła do coraz częstszych napięć. - Problemy czysto literackie: teksty Prusa, Sienkiewicza, Orzeszkowej, ukazujące istotę realizmu. Styl ten był przez pozytywistów traktowany bardzo poważnie – jako dający możliwość rzeczywistego przedstawienia prawdy o świecie. Prus twierdził, że łatwiej jest opisać życie Napoleona niż na przykład chłopa – to pierwsze obfituje przecież w moc niezwykłych zdarzeń, to drugie, pozornie zwyczajne i jałowe, jest prawdziwym wyzwaniem dla pisarza realisty: jak je opisać, aby mogło być frapujące dla odbiorcy?
