słowniczek z lekcji: *wzorce osobowe, *literatura parenetyczna, *hagiografia, *chansons de geste, *gesta, *kronika, *ars moriendi, *asceza, *etos.

Rycerz: lekcja; Pieśń o Rolandzie: s. 255-258;
Święty: lekcja; Legenda o św. Aleksym: podr. s. 281-284
Król: lekcja; Kronika Polska: s. 275-277

Konteksty czyli – co z tymi wzorcami współcześnie?
rycerz – szachy!
święty asceta – Stanisław Grochowiak, Święty Szymon Słupnik -(prawda)
król – Ewa Lipska, Egzamin (podr. s. 279)
*** ars moriendi w romatyzmie: Adam Mickiewicz, Śmierć Pułkownika

Słowniczek z lekcji: *kwiatki (florilegium), *hymn, *legenda, *stygmaty, *franciszkanizm, *ekologia.
Cele: znasz wybrane legendy o świętym Franciszku, potrafisz wyjaśnić pojęcie franciszkanizm.

św Franciszek wg Wyspiańskiego – znajdź symbole, które jesteś w stanie odczytać w kontekście postawy św. Franciszka
inna prezentacja (sama postawa w 4 slajdach)
Zadanie maturalne: Wyjaśnij, dlaczego Święty Franciszek jest dziś patronem ekologów. W odpowiedzi odwołaj się do reprodukcji (podr, s. 296) i znanych ci fragmentów Kwiatków św. Franciszka.

Tematy publicystyki pozytywistycznej w Polsce:

• Spór pozytywistów z romantykami: Aleksandra Świętochowskiego artykuł pt. My i Wy.
• Propagowanie pracy u podstaw, pracy organicznej, utylitaryzmu:
  Piotr Chmielowski, Utylitaryzm w literaturze,
  Aleksander Świętochowski, Praca u podstaw;
  Dzięki rozwijaniu idei pozytywistycznych człowiek może osiągnąć szczęście. Tylko pamiętając o innych, pracując na ich rzecz, można czuć się naprawdę szczęśliwym.
• Propagowanie równouprawnienia:
  Elizy Orzeszkowej Kilka słów o kobietach. Pisarka ukazuje specyficzną sytuację kobiet, niechętny stosunek społeczeństwa do ich niezależności i nadziei na zmiany, które przyniesie postulowana przemiana świadomości społeczeństwa.
• Propozycje dotyczące asymilacji Żydów:
  Elizy Orzeszkowej: O Żydach i kwestii żydowskiej.
  Po „wysadzeniu z siodła” szlachty przez uwłaszczenie chłopów i w związku z represjami postyczniowymi dotąd bogaci Polacy zaczęli zajmować się handlem i rzemiosłem – a tym dotąd zajmowali się w dużej mierze Żydzi. Konkurencja rynkowa wraz z odmiennością obyczajów prowadziła do coraz częstszych napięć.
• Problemy czysto literackie: teksty Prusa, Sienkiewicza, Orzeszkowej, ukazujące istotę realizmu. Styl ten był przez pozytywistów traktowany bardzo poważnie – jako dający możliwość rzeczywistego przedstawienia prawdy o świecie. Prus twierdził, że łatwiej jest opisać życie Napoleona niż na przykład chłopa – to pierwsze obfituje przecież w moc niezwykłych zdarzeń, to drugie, pozornie zwyczajne i jałowe, jest prawdziwym wyzwaniem dla pisarza realisty: jak je opisać, aby mogło być frapujące dla odbiorcy?

augustynizm – tomizm – franciszkanizm*

Doktorowie Kościoła, filozofowie, teologowie:
św. Augustym z Hippony (V w.)
św. Tomasz z Akwinu (XIV w.)
*św. Franciszek z Asyżu (XII w.)

Augustynizm: „Wyznania”
dualizm (neoplatonizm); hierarchia bytów; rozumowe dowodzenie prawd wiary; prawo naturalne (odbicie boskiej doskonałości); człowiek – istota społeczna (ideałem państwa – Państwo Boże) etc…

Tomizm: „Summa teologiczna”
pięć dróg dowodzenia istnienia Boga; pierwszy poruszyciel; atrybuty bytu to piękno, dobro oraz prawda (triada sokratejska); drabina bytów (człowiek między aniołami a zwierzętami); idealny ustrój to monarchia, etc…

My – czyli kto? co na to wskazuje?
Wy – czyli kto? co na to wskazuje?

Praca w grupach:
P1 – charakterystyka pozytywistów (+cytaty, słownictwo o zabarwieniu emocjonalnym)
P2 – zarzuty romantyków wobec pozytywistów (+cytaty)
R1 – charakterystyka romantyków (+cytaty, słownictwo o zabarwieniu emocjonalnym)
R2 – zarzuty pozytywistów wobec romantyków (+cytaty)

https://zpe.gov.pl/a/wprowadzenie/D1FtGbMIY

kartkówka na 6′

Cele lekcji:
– przypominasz sobie zasady opisu i analizy obrazów,
– poznajesz postać Aleksandra Gierymskiego,
– rozpoznajesz cechy malarstwa realistycznego.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Piaskarze

Przypomnienie elementów opisu obrazu:
1. Informacje: autor, tytuł, technika, kiedy został namalowany.
2. Określ tematykę: jaki to rodzaj obrazu, co/kogo przedstawia (ogólnie)?
3. Omów kompozycję (statyczna/dynamiczna, otwarta/zamknięta), czy są jasno wydzielone plany, co widać na pierwszym, drugim, w tle, kierunki na obrazie (horyzontalne, wertykalne, diagonalne) + czemu to służy?
4. Określ kolorystykę (wąska/szeroka gama barwna, kontrasty).
5. Odczytanie w kontekście epoki: jaki motyw realizuje obraz? Jak go realizuje (typowo, nietypowo?).
6. Odnalezienie ważnych elementów (odczytanie to musi się opierać o wiedzę o epoce/malarzu/motywie).

Zadanie: Obejrzyj inne obrazy Gierymskiego (wypisz min. 4 tytuły) i na tej podstawie ustal, czy malarza bardziej interesuje światy ludzi i cywilizacji, czy świat natury, a może oba? Uargumentuj. (zad. 7, s.25)

Cele lekcji:
– znacz ramy czasowe epoki,
– znasz nazwy epoki i potrafisz je wyjaśnić,
– wyjaśniasz główne przyczyny nastania nowej epoki (zmiany paradygmatu myślenia),
– wskazujesz główne prądy filozoficzne epoki oraz ich przedstawicieli,
– wymieniasz pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki.

gazeta ze wstępem

Zadanie: Narysuj oś czasu i zaznacz na niej ramy czasowe epoki:
dla Europy zachodniej ok. 1840 – 1880, dla Polski 1864 – ok. 1890.
Porównaj te dane (wcześniej, później, dłużej, krócej) i sformułuj wnioski z tego zestawienia, np.: W Polsce epoka ta rozpoczęła się …., poniważ… ; W Europie epoka trwała …, więc można wnioskować, że jej idee…
[możesz spojrzeć na tablicę chronologiczną (s. 8-9), JEŚLI masz podręcznik]

Podsumowanie 7′