Tematy: 1. Wisława Szymborska napisała: „Tyle wiemy o sobie ile nas sprawdzono”. Napisz rozprawkę, w której przywołasz dwóch bohaterów literackich, w tym jednego z lektury obowiązkowej, wystawionych na próbę. Rozważ, czy dokonali słusznych wyborów.
2. Napisz rozprawkę, w której ustosunkujesz się do słów Aleksandra Sołżenicyna: „Bo szczęście ludzkie nie zależy od poziomu życiowego, ale od harmonii serca i poglądu na życie”. W argumentacji wykorzystaj wybraną lekturę obowiązkową oraz inny tekst literacki.
3. ,,Wojnę wygrywają dowódcy, przegrywają rodziny” – uzasadnij słuszność tezy na podstawie poznanych utworów, w tym jednej lektury obowiązkowej.
4. Co to znaczy „pięknie umierać i PIĘKNIE ŻYĆ”? Rozważ w oparciu o poznane utwory, w tym jedną lekturę obowiązkową.
5. Co powoduje, że młodzi „na śmierć idą po kolei, jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec”? Odwołaj się do przykładu z lektury obowiązkowej i innego tekst literackiego.
Słowniki zbudowane są tak, żeby podać wszystkie znaczenia słowa. Znaczenia różne (czy całkiem odmienne, czy tylko ograniczające zastosowanie) obdarza się numerami.
Zadanie: – Otwórz sjp.pwn i znajdź podkreślone słowo. – Zapisz, w którym znaczeniu zostało użyte podkreślone słowo w otrzymanym przez Ciebie zdaniu. – Napisz zdanie, w którym użyjesz tego słowa w innym znaczeniu (zapisz, które to znaczenie).
Cele lekcji: – wiem, jak (krok po kroku) analizować budowę wiersza; – odnajduję i poprawnie zapisuję środki stylistyczne; – umiem opisać funkcję konkretnego środka w konkretnym utworze.
Analiza struktury: 1. czy wiersz ma strofy czy nie? 2. jeśli ma strofy – to po ile wersów? tyle samo w każdej zwrotce = wiersz regularny 3. ile sylab w wersie (linijce)? tyle samo w każdym = wiersz regularny 4. rymy – czy są? czy powtarzają się regularnie w kolejnych wersach czy nie? 5. jeśli regularnie – to w jakim układzie (parzysty, krzyżowy, okalający) 6. jakie rymy? dokładne/niedokładne; męskie/żeńskie, a może wszystkie rodzaje?
Na rozgrzewkę: wybierz jedną metaforę – opisz jej elementy i spróbuj zinterpretować – co to znaczy: „a po tym kraju runęło niebo”, „wykarmili [cię] bochnem trwóg”
Krzysztof Kamil Baczyński ***[Niebo złote ci otworzę…]
Niebo złote ci otworzę, w którym ciszy biała nić jak ogromny dźwięków orzech, który pęknie, aby żyć zielonymi listeczkami, śpiewem jezior, zmierzchu graniem, aż ukaże jądro mleczne ptasi świt.
Ziemię twardą ci przemienię w mleczów miękkich płynny lot, wyprowadzę z rzeczy cienie, które prężą się jak kot, futrem iskrząc zwiną wszystko w barwy burz, w serduszka listków, w deszczów siwy splot.
I powietrza drżące strugi jak z anielskiej strzechy dym zmienię ci w aleje długie, w brzóz przejrzystych śpiewny płyn, aż zagrają jak wiolonczel żal – różowe światła pnącze, pszczelich skrzydeł hymn.
Jeno wyjmij mi z tych oczu szkło bolesne – obraz dni, które czaszki białe toczy przez płonące łąki krwi. Jeno odmień czas kaleki, zakryj groby płaszczem rzeki, zetrzyj z włosów pył bitewny, tych lat gniewnych czarny pył.
Krzysztof Kamil Baczyński Elegia o… [chłopcu polskim]
Oddzielili cię, syneczku, od snów, co jak motyl drżą, haftowali ci, syneczku, smutne oczy rudą krwią, malowali krajobrazy w żółte ściegi pożóg*, wyszywali wisielcami drzew płynące morze.
Wyuczyli cię, syneczku, ziemi twej na pamięć, gdyś jej ścieżki powycinał żelaznymi łzami. Odchowali cię w ciemności, odkarmili bochnem** trwóg, przemierzyłeś po omacku najwstydliwsze z ludzkich dróg.
I wyszedłeś, jasny synku, z czarną bronią w noc, i poczułeś, jak się jeży w dźwięku minut — zło. Zanim padłeś, jeszcze ziemię przeżegnałeś ręką. Czy to była kula, synku, czy to serce pękło?
20. III. 1944 r. *pożoga – wielki pożar ** bochen, bochenek – na przykład chleba Elegia (gr. ἐλεγεία elegeia – pieśń żałobna) – utwór liryczny o treści poważnej, refleksyjny, utrzymany w tonie smutnego rozpamiętywania, rozważania lub skargi; wyróżnia się elegie miłosne i patriotyczne. Należy do najbardziej charakterystycznych form liryki bezpośredniej.
Kontrast to sposób przedstawiania polegający na zestawieniu ze sobą elementów wyraźnie przeciwstawnych, który służy uwydatnieniu charakterystycznych cech opisywanych osób, rzeczy, zjawisk.
Purple flower growing on crack street, soft focus, blank text
Wybierz grupę i wykonaj wybraną pracę do zaprezentowania na lekcji 2 i 3 listopada:
Upamiętnienie – znajdźcie najbardziej Was poruszające pomniki czy obrazy, upamiętniające II wojnę światową. Poddajcie pomnik/obraz pogłębionej analizie, skomentujcie jego elementy. (Możecie skorzystać z podręcznika, s. 211 lub 218, prezentacja maks. 3′)
Na naszym podwórku – znajdźcie we Wrocławiu pomniki i miejsca pamięci związane z II wojną światową – zróbcie sobie z nimi zdjęcia, przygotujcie mapę z tymi miejscami i wybierzcie najciekawsze (prezentacja maks. 3′)
Okupacyjna rzeczywistość – przygotujcie prezentację dotyczącą tego, jak wyglądała rzeczywistość okupacyjna w Warszawie (jak wyglądała szkoła? praca? czas wolny? co było wolno, czego nie? wyjaśnijcie pojęcia gadzinówka, mały sabotaż, dywersja, konspiracja, getto, tajne komplety, godzina policyjna, możecie korzystać z podręcznik s. 216-217; prezentacja maks. 3′)
ZHP – przygotujcie prezentację o historii harcerstwa ZHP (co znaczy ten skrót, jakie są założenia, jak wygląda mundur, czym zajmowali się harcerze kiedyś, czym teraz, może jakaś piosenka?) – zadanie przeznaczone dla osób, które mają związek z harcerstwem! (prezentacja maksymalnie na 5′)
Wiersz wojenny – wybierz wiersz z okresu II wojny światowej – przeczytaj go klasie i przeanalizuj fragment, zinterpretuj całość (projekt jednoosobowy, maks. 3′)
Wojenna literatura – wybierz książkę, która porusza temat II wojny światowej, a którą polecasz kolegom – przynieś ją i o niej opowiedz. Przeczytaj na głos fragment (projekt jednoosobowy, maks. 3′)
Autorzy ilustracji za pomocą różnych elementów graficznych przedstawili swoją interpretację lektury. Napisz, o jaką lekturę chodzi. Wybierz dwa elementy graficzne i wyjaśnij ich sens w kontekście całej lektury.
Opisz spotkanie Juliusza Ordona z Adamem Mickiewiczem. (Uwzględnij, gdzie i kiedy mogliby się rzeczywiście spotkać? O czym rozmawiać?)
Opisz spotkanie pośmiertne Emilii Plater i Juliusza Ordona („Śmierć pułkownika”, „Reduta Ordona”)
Opisz spotkanie Skawińskiego i Marcina Borowicza (weź pod uwagę to, kiedy mogliby się spotkać i w jakim wieku by byli)
Opisz swoje spotkanie z wybranym bohaterem „Kamieni na szaniec”, podczas którego weźmiesz udział w dowolnej akcji sabotażowej. Koniecznie zawrzyj charakterystykę bohatera.
Przez wieki (także w epoce nowożytnej) za wzorcowe uważano inwokacje otwierające Iliadę (Gniew Achilla, bogini, głoś, obfity w szkody (…), tłum. Dmochowskiego) i Odyseję (Muzo! Męża wyśpiewaj, co święty gród Troi / Zburzywszy, długo błądził i w tułaczce swojej (…), tłum. Lucjana Siemieńskiego). Inwokacja stała się podstawowym środkiem stylistycznym otwierającym eposy. /wikipedia.pl/
Zapoznaj się z treścią inwokacji, otwierającej „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.
Określ kolejność części kompozycji inwokacji. Zapisz w zeszycie.
Znajdź i nazwij przynajmniej dwa różne środki stylistyczne, którymi autor posłużył się przy opisie przyrody. Zapisz w zeszycie. Spróbuj określić ich funkcje (po co?).
