Miesiąc: styczeń 2024

augustynizm – tomizm – franciszkanizm*

Doktorowie Kościoła, filozofowie, teologowie:
św. Augustym z Hippony (V w.)
św. Tomasz z Akwinu (XIV w.)
*św. Franciszek z Asyżu (XII w.)

Augustynizm: „Wyznania”
dualizm (neoplatonizm); hierarchia bytów; rozumowe dowodzenie prawd wiary; prawo naturalne (odbicie boskiej doskonałości); człowiek – istota społeczna (ideałem państwa – Państwo Boże) etc…

Tomizm: „Summa teologiczna”
pięć dróg dowodzenia istnienia Boga; pierwszy poruszyciel; atrybuty bytu to piękno, dobro oraz prawda (triada sokratejska); drabina bytów (człowiek między aniołami a zwierzętami); idealny ustrój to monarchia, etc…

My – czyli kto? co na to wskazuje?
Wy – czyli kto? co na to wskazuje?

Praca w grupach:
P1 – charakterystyka pozytywistów (+cytaty, słownictwo o zabarwieniu emocjonalnym)
P2 – zarzuty romantyków wobec pozytywistów (+cytaty)
R1 – charakterystyka romantyków (+cytaty, słownictwo o zabarwieniu emocjonalnym)
R2 – zarzuty pozytywistów wobec romantyków (+cytaty)

https://zpe.gov.pl/a/wprowadzenie/D1FtGbMIY

kartkówka na 6′

Cele lekcji:
– przypominasz sobie zasady opisu i analizy obrazów,
– poznajesz postać Aleksandra Gierymskiego,
– rozpoznajesz cechy malarstwa realistycznego.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Piaskarze

Przypomnienie elementów opisu obrazu:
1. Informacje: autor, tytuł, technika, kiedy został namalowany.
2. Określ tematykę: jaki to rodzaj obrazu, co/kogo przedstawia (ogólnie)?
3. Omów kompozycję (statyczna/dynamiczna, otwarta/zamknięta), czy są jasno wydzielone plany, co widać na pierwszym, drugim, w tle, kierunki na obrazie (horyzontalne, wertykalne, diagonalne) + czemu to służy?
4. Określ kolorystykę (wąska/szeroka gama barwna, kontrasty).
5. Odczytanie w kontekście epoki: jaki motyw realizuje obraz? Jak go realizuje (typowo, nietypowo?).
6. Odnalezienie ważnych elementów (odczytanie to musi się opierać o wiedzę o epoce/malarzu/motywie).

Zadanie: Obejrzyj inne obrazy Gierymskiego (wypisz min. 4 tytuły) i na tej podstawie ustal, czy malarza bardziej interesuje światy ludzi i cywilizacji, czy świat natury, a może oba? Uargumentuj. (zad. 7, s.25)

• rozumiesz zjawisko pokrewieństwa wyrazów,
• wskazujesz, z jakich dawnych języków rozwinęła się polszczyzna,
• znasz tytuły najstarszych zabytków polszczyzny,
• potrafisz wymienić zmiany, jakie zaszły w języku
  i kojarzysz zjawiska fonetyczne, jakie zachodziły,
• wiesz, dlaczego tak trudno nam będzie zrozumieć średniowieczne teksty – widzisz w tym wyzwanie!

Na start:
Zapisz we wskazanych językach poniższe wyrazy:
słońce (żółte kartki), deszcz (niebieskie), mleko (zielone), siostra (różowe);
naklej na tablicy, grupując według podobieństwa.
Określ, do których grup należą poszczególne języki.

Drzewo genealogiczne – s. 307.

Ciekawostki w formie quizu

Zmiany w języku – s. 310-311.
Zmiany w języku – pomoc

Podsumowanie – kahoot samo pochodzenie
kahoot razem ze zmianami w języku

Jak skończyć? 6min.

Tematy rozprawek:

• Czym dla człowieka może być praca?
• My, Polacy – jaki obraz polskiego społeczeństwa znajdziemy w literaturze?
• Przeżycie czytelnicze jako doświadczenie kształtujące bohatera.
• Wolna wola czy siły od niego niezależne- co kieruje losem człowieka?
• „Każda miłość, szczęśliwa czy nieszczęśliwa, to prawdziwa katastrofa, kiedy oddasz się jej całkowicie”
  
  Rozważ temat, przywołując „Lalkę” Bolesława Prusa, dowolny inny tekst literacki i 2 dowolne konteksty. Twoja praca powinna liczyć nie mniej niż 300 słów.

Cele:
– poznajesz fakty (konteksty historyczne, biograficzne) potrzebne do zrozumienia utworu = poszerzasz swą wiedzę historyczną;
– wskazujesz tematykę utworu;
– rozpoznajesz nawiązania kulturowe (3 sfery!);
– potrafisz wskazać podmiot liryczny i adresatów utworu;
– wskazujesz funkcje wybranych środków stylistycznych;
– potrafisz wyjaśnić na podstawie tekstu refleksję Norwida nt. sztuki i zestawić ją z romantyczną wizją roli sztuki.

Promethidion – czego na temat sztuki można się dowiedzieć od potomka Prometeusza?

Spisz w punktach historię mitycznego Prometeusza.
Kim jest Prometeusz? Czego nauczył ludzi?

straszna ilustracja

Cele:
– potrafisz poddać analizie krótki utwór;
– wskazujesz obrazy poetyckie i wskazujesz ich funkcje;
– poznajesz i umiesz omówić element kultury romantyzmu: salon/bal.

1. Kultura salonowa – krótka definicja na podst. 1. akapitu tekstu ze str. 310;
2. „Po balu” – analiza (budowa: strofy, wersy, zgłoski (sylaby), rymy; podmiot liryczny – rodzaj liryki; środki stylistyczne);
3. Interpretacja, pomocnicze zwroty:
   * sytuacja liryczna;
   * metafory użyte w 1. strofie; słowa Norwida wskazują na…
   * obraz liryczny w drugiej strofie pokazuje…
   * elementy natury wprowadzone w 3. strofie wprowadzają kontrast…
4. Puenta – zapisz refleksję dotyczącą 4 strofy (jak rozumiesz gest podmiotu lirycznego? co próbował zrobić? jak to się skończyło?) – skonfrontuj to z 2. i 3. akapitem ze str. 310.

ŚREDNIOWIECZE

Bogurodzica;  Lament świętokrzyski (podręcznik);  Legenda o św. Aleksym (podręcznik);  Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (podręcznik);

Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (podręcznik);

Pieśń o Rolandzie (podręcznik);

Gall Anonim, Kronika polska (podręcznik);

Dante Alighieri, Boska komedia (podręcznik);

* św. Augustyn, Wyznania (podręcznik); * św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (podręcznik); * Francois Villon, Wielki Testament (podręcznik)

RENESANS

* Michel de Montaigne, Próby (podręcznik);

* François Rabelais, Gargantua i Pantagruel (podręcznik);

Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich (audio ok. 35′) wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; psalmy, w tym Psalm 13, Psalm 47; tren IX, X, XI, XIX;

* Jan Kochanowski, Treny (jako cyklp poetycki);

William Szekspir, Makbet, (audio ok. 2,5h) – to być może w 2 klasie? Romeo i Julia; (audio ok. 3h)

* William Szekspir, Hamlet; (audio 4,5h)

Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty);

BAROK

wybrane wiersze następujących poetów: Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sęp-Szarzyński;

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (podręcznik);

Henryk Sienkiewicz, Potop (audio ok. 50h)

OŚWIECENIE

Molier, Skąpiec;

Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny, wybrane satyry;

Franciszek Karpiński, wybór sielanek i liryki religijnej;

Zagadnienia do opracowania podczas lektury „Potopu” Sienkiewicza:

1. POSTAWY ODWAGI I TCHÓRZOSTWA.
2. JAK OKOLICZNOŚCI MOGĄ WPŁYWAĆ NA ZMIANĘ ZACHOWANIA I POSTAW CZŁOWIEKA?
3. LITERACKI WIZERUNEK SZLACHCICA SARMATY.
4. DZIAŁANIE W POJEDYNKĘ CZY WE WSPÓŁPRACY Z INNYMI – CO UŁATWIA OSIĄGNIĘCIE CELU?
5. MOTYW PRZEMIANY WEWNĘTRZNEJ BOHATERA.

Bolesław Prus, Lalka,  (audio 32h) Z legend dawnego Egiptu; (b. krótkie) (audio 14′)

Eliza Orzeszkowa, Gloria victis; (krótkie) (audio 1,5h)

Henryk Sienkiewicz, Potop; (audio 50h)

Adam Asnyk, wybór wierszy;

Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara (audio 20h)

realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska do wyboru: Honoré de Balzac, Ojciec Goriot (11h) – wybór GWO, Charles Dickens, Klub Pickwicka (36h), Mikołaj Gogol, Martwe dusze (11h), Gustaw Flaubert, Pani Bovary (13h).

Zaczynamy „Lalką” – ok. 7 lutego!
Wybierz min. jedno zagadnienie i przygotuj jego omówienie już w trakcie czytania (pozaznaczaj fiszkami/skopiuj, zapisz fragmenty dotyczące tego zagadnienia, sformułuj refleksję, NAJLEPEJ zastanów się dodatkowo, jakie konteksty poza „Lalką” pomogłyby w omówieniu):

1. OBOWIĄZKI JEDNOSTKI WOBEC ZBIOROWOŚCI.
2. KREACJE KOBIECE W LITERATURZE.
3. PRACA JAKO PASJA CZŁOWIEKA.
4. MOMENTY PRZEŁOMOWE W ŻYCIU BOHATERÓW.
5. CENA BYCIA IDEALISTĄ.
6. KTO LUB CO DECYDUJE O ŻYCIU LUDZKIM?
7. MIŁOŚĆ – SIŁA DESTRUKCYJNA CZY MOTYWUJĄCA DO DZIAŁANIA?
8. JAKĄ ROLĘ ODGRYWAJĄ MAJĄTEK I POCHODZENIE W RELACJACH MIĘDZYLUDZKICH?
9. KONFRONTACJA MARZEŃ Z RZECZYWISTOŚCIĄ.
10. JAKIE CECHY CHARAKTERU UŁATWIAJĄ CZŁOWIEKOWI OSIĄGNIĘCIE CELU?
11. MIASTO – PRZESTRZEŃ PRZYJAZNA CZY WROGA CZŁOWIEKOWI?